Page 36 - Fizik 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

20
FİZİK 11

1. ÜNİTE : KUVVET VE HAREKET > 1.6. Enerji ve Hareket
Kavram : Hooke Yasası
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Çıkarım Yapma Becerisi

Çalışmanın Adı HOOKE DÜŞÜNÜYOR 15 dk.
Çalışmanın Amacı Hooke Yasası’nı açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgilerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Robert Hooke (Rabırt Huk) üniversite eğitimi sırasında, gazlar üzerinde ça-
lışan Robert Boyle’un asistanlığını yapmıştır (bk. Görsel). Boyle ile gazların
sıkıştırılması üzerinde çalışan Robert Hooke’un, bu çalışmaların bir sonu-
cu olarak yayların sıkıştırılmasıyla ilgili yasayı bulduğu düşünülmektedir.
Hooke Yasası olarak bilinen bu yasa, tüm bilim ve mühendislik dallarında
kullanılmaktadır. Manometre, saatlerin denge çarkları ve yaylı terazi gibi
aletlerde temel olarak bu yasa kullanılır.
Görsel: Robert Hooke

Robert Hooke, araştırmaları esnasında aşağıda ifade edilen notları almıştır. Robert Hooke’un bu notlar
yardımıyla Hooke Yasası’nı ortaya koyduğu düşünülmektedir.

1. Yay gibi esnek cisim- 2. Ancak geri çağırıcı 3. Esnek bir cisim olan ya-
lerin denge durumuna kuvvetler, cismi her yın kendine özgü bir yay
dönmelerinin nedeni durumda eski hâline sabiti vardır. Yay sabiti
uygulanan kuvvet değil, geri getiremez. Her sadece dikkate alınan es-
esnek cisimlerin orijinal maddenin kendine özgü nek cismin cinsine değil,
boyutlarına dönmesine esneklik sınırı vardır. aynı zamanda kullanılan
neden olan tepki kuvve- Bu sınırların üzerinde malzemenin boyutlarına
tidir. Bu tepki kuvvetinin uygulanan kuvvetler, ve şekline de bağlıdır. Yay
adı geri çağırıcı kuvvet- cisme esnekliğini sabiti büyük olan yaylar
tir. kaybettirip cismin sert yay, yay sabiti küçük
bozulmasına neden olur. olan yaylar ise yumuşak
yay olarak ifade edilir.

4. Farklı yay sabitine 5. Yayı uzatmak veya 6. Yay üzerinde yayı
sahip cisimler sıkıştırmak için gereken eski hâline yani denge
uygulanan kuvvete farklı kuvvet, bu mesafeyle konumuna getirmeye
tepki verir. Farklı yay doğru orantılıdır. çalışan geri çağırıcı
sabitine sahip yayları Örneğin bir yayı iki kat kuvvet oluşur. Geri
aynı miktarda uzatmak daha uzun germek için çağırıcı kuvvet,
için uygulanan kuvvet, iki kat daha fazla kuvvet uygulanan kuvvete
yayların yay sabitleriyle gerekir. eşittir ve uygulanan
doğru orantılıdır. kuvvetle zıt yönlüdür.

33