Page 66 - Psikoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
PSİKOLOJİ 11
Öğretim Programları ve Ders Kitapları Daire Başkanlığı Kavram Öğretimi Çalışması 37
4. ÜNİTE : Ruh Sağlığının Temelleri
Kavram : Stres
Genel Beceriler : Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri : Psikoloji Okuryazarlığı becerisi, Öz Farkındalık Becerisi

Çalışmanın Adı STRESLİ MİSİN? 30 dk.
Çalışmanın Amacı Stresi ve stresle başa çıkma yollarını açıklayabilme.

Yönerge: Aşağıda verilen bilgi notlarını ve tablodaki bilgileri okuyarak soruyu cevaplayınız.

Stres kavramını bu günkü anlamıyla ilk açıklayan Dr. Hans Selye’dir. Hem psikologların hem de fizyo-
logların üstünde çalıştığı bir kavram olan stresin farklı tanımları olmakla birlikte bu tanımlar ortak bir
noktaya vurgu yaparlar: Anormal durumlarda ortaya çıkan gerilim. Birey bu gerilimi yaratan faktörlerle
başa çıkabileceğini anlarsa mücadele edebilir (atılım), başa çıkamayacağı kanaatine varırsa kaçma-
yı seçebilir (çekilme) veya stres yaratan unsura karşı yaklaşımını değiştirebilir (uzlaşma). Genellikle
olumsuzluk atfedilen, bireyi zorlayan, stres kavramı bazen bireyi yaratıcılığa, mücadeleye ve başarıya
da götürebilir. Buna “yapıcı stres” denebilir. Günümüzde stres kavramının içine giren ya da girmeyen
her durum ve ruhsal yaşantı için stres kavramı kullanılır hâle gelmiştir. Yaşantının gerçekten bir stres
hali olup olmadığını çözümlemek ve başa çıkma yollarını öğrenmek bireyin ruhsal iyiliği için son derece
önemlidir.

Öğretmene Not: Aşağıdaki rol oynama etkinliği için iki öğrenci seçiniz. Öğrenciler diyalogun A.
kısmını canlandırdıktan sonra 1. ve 2. soru, B. kısmını okuduktan sonra da diğer
sorular yanıtlanacaktır.

A)
Danışman : Kendinizi nasıl hissediyorsunuz?
Danışan : Çok stresliyim.
Danışman : Bunu açar mısınız? Neler hissediyorsunuz?
Danışan : Hemen her gün aynı şeyleri yaşamaktan stres oldum.
Danışman : Peki size birkaç soru yönelteceğim, cevaplarınıza göre yaşadığınız durumun değerlendir
mesini birlikte yapalım.
Danışman : Geçen ay, beklenmedik bir şeylerin olması nedeniyle ne sıklıkta rahatsızlık duydunuz?
Danışan : Beklenmedik bir şey yoktu, çok monotondu her şey.
Danışman : Geçen ay, hayatınızdaki önemli şeyleri kontrol edemediğinizi ne sıklıkta hissettiniz?
Danışan : Pek de önemli şeyler yaşamadım, sabah uyan işe git, çalış, akşam eve geri dön. Arada
arkadaşlarla biraz vakit geçir… Hepsi bu.
Danışman : Geçen ay, her şeyin yolunda gittiğini ne sıklıkta hissettiniz?
Danışan : Aynı soruyu yeniden soruyor gibisiniz. Hayat normal gidiyor. Belki de her şeyin yolunda
gitmesi o kadar normal değildir.
Danışman : Anlıyorum, bir soru daha sorsam? Geçen ay, ne sıklıkta yapmanız gereken
şeylerle başa çıkamadığınızı fark ettiniz?
Danışan : Herkes gibi benim de başa çıkamadığım sorunlarım oluyor. Son bir ay içinde iş yerinde
biraz sorunlar oldu ama çözdük, şu an rayına oturdu diyebilirim.
Danışman : Geçen ay, ne sıklıkta kontrolünüz dışında gelişen olaylar yüzünden öfkelendiniz?
Danışan : Bu konuda biraz eksiklerim var, çabuk sinirlenen biriyim.
Danışman : Geçen ay, ne sıklıkta problemlerin üstesinden gelemeyeceğiniz kadar biriktiğini
hissettiniz?
Danışan : İş ile ilgili sorunlarla uğraşırken aileme zaman ayıramadım belki. Ama sağ olsunlar
onlar da anlayışlı davranıyorlar. Onların desteğiyle sorunları çözdük.

63