Page 91 - Psikoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

PSİKOLOJİ 11 CEVAP ANAHTARLARI
Kavram Öğretimi Çalışması

Çalışma No.: 30 Matematik dersinde başarısızım. Annem de matematik dersin-
den hep kötü not alırmış. Ben ilkokulda zorlanınca “Ben de
1. Yönerge beceremezdim. Sen de demek ki bana çektin.” demişti. Sonra
matematik dersini dinlemeyi bile bırakmıştım.
1. Seda doğru bir şekilde tanımlamış, doğru bilgiler vermiştir.
Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Öncelikle durumun farkına varmalıyız. Neler olduğunu anlama-
Olası cevaplar şöyle olabilir: Seda’nın tanımından yola lıyız. “Nasıl olsa değişmeyecek.” inancını, “Neden olmasın?”
çıkarak değerlendirdiğimizde öğrenilmiş çaresizlik bir dav- inancıyla değiştirmeliyiz. Farklı çözüm yolları olabileceğini her
ranışı yapabilme gücü olduğu hâlde kişinin yapamayacağına zaman kendimize hatırlatmalıyız. Tekrar denemek için harekete
dair inanç geliştirmesi ve davranışı denemeyi bırakmasıdır. geçmeliyiz.
Beren’in söyledikleri bu durumun anti tezi olabilir. Yaşam Geçmiş deneyimlerine dayanarak sürekli şöyle konuşan “Yok,
becerilerini geliştiren bir kişi öğrenilmiş çaresizliği aşabilir. olmaz bu iş… Asla çözülmez bu durum… O iş yatar, hiç baş-
Öğrenilmiş çaresizlik durumu fark edilip çözümlenmezse lama… Bu yıl da bir şey değişmeyecek… Bizim hangi işimiz
kişiyi depresyona ve tükenmişliğe sürükleyebilir. düzgün gitti ki bu gitsin! Sen ne yaparsan yap, hiçbir işe yara-
mayacak çünkü sonuç daima aynı olacak!” insanlardan uzak
2. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Ola- durmalı, duramıyorsak bu söylemlere kulağımızı tıkamalıyız.
sı cevaplardan biri şöyle olabilir: Zeki isimli öğrenci öğre-
nilmiş çaresizlik yaşamaktadır. Daha önce matematik dersine Çalışma No.: 31
çalışmayı denemiş ancak çabaları sonucunda istediği başarıyı
elde edememiş görünmektedir. Bu süreçte yargılanmış, eleşti- 1. Yönerge
rilmiş, başkaları ile karşılaştırılmış olabilir. Böylece kendine
olan inancını kaybetmiş, matematik becerisini geliştirmek Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler
için yeni ve farklı yollar denemeyi bırakmış olabilir.
Öğrenen Öğrenme Öğrenme Öğreten Öğ-
2. Yönerge İle ilgili Yöntemi Malze- İle İlgili renme
Faktörler İle ilgili mesi İle Faktör- Ortamı
1. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Ola- Faktör- İlgili ler İle İlgili
sı cevaplar şöyle olabilir: Öğrenilmiş çaresizliği yüksek olan ler Faktörler Faktör-
öğrencilerde uykusuzluk, iştahta azalma, kızgınlık, saldır- ler
ganlık, hatta tükenmişlik ve güdülenme eksiliği gibi sorunlar Hazırbulu- Öğrenilen Algısal Öğreten Isı Işık
ortaya çıkabilir. Bu durumlar da öğrencide; okuldan soğuma, nuşluk konunun ayırt edi- nitelikleri Ses Araç-
akademik başarıda düşüklük yaşama, kariyer ve hedeflerinde yapısı lebilirlik gereç
umutsuzluğa düşme, yapacağı işlerde güdülenme seviyesinin
düşmesi gibi etkilere sebebiyet verebilir. Dikkat Öğrenme- Anlamsal Öğretenin
çağrışım
kullandığı
ye ayrılan
Öğrenilmiş çaresizlik, kendi yeteneklerimize dair inançla- zaman öğretim
rımızın olumsuz olmasına, kendimize olan güvenimizi kay- yöntem
betmemize, depresif hissetmemize hatta depresyona neden ve teknik-
olabilir. Hedeflerimize ulaşabilmek için adım atmamamıza, leri
risk almamamıza, çaba göstermememize böylece mutluluk
seviyemizin düşmesine sebebiyet verebilir. Tükenmiş hisset- Güdülen- Öğrenme- Kavram- Öğretenin
memize, hatalarımızdan ders çıkarmayı bırakmamıza sebep me ye ayrılan sal grup- kullandığı
olabilir dolayısıyla deneyimlerimizden yararlanmamızın (motivas- zaman landırma araç-ge-
önüne geçebilir. yon) (kavram reç ve
haritası) materyal-
2. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. ler
Olası cevaplar şöyle olabilir: Güdülenmemizi artırmak için
daha önceki başarılarımızı hatırlayıp yine yapabileceğimizi Transfer Geri bildi- Telaffuz
kendimize telkin edebiliriz. Öğrenilmiş çaresizlik yaşadı- (aktarım, rim edilebi-
ğımız konuda başarılı olan kişilerin hikâyelerini dinleye- eski yaşan- lirlik
bilir, okuyabilir ya da onlarla sohbet edebiliriz. Daha önce tılar)
denediğimiz veya denemediğimiz yolları tekrar deneyebiliriz.
Bu konuda güvendiğimiz insanların tavsiyelerini dikkate ala- Genel Öğrenci-
biliriz. Farklı yollar bulmak ve çabalamak konusunda ısrarlı uyarılmış- nin aktif
davranabiliriz. En önemlisi bunun öğrenilmiş bir çaresizlik lık katılımı
olduğunu, bizim yeteneklerimizin yetersizliğinden kaynak- hali
lanmadığını, başaran diğer insanlar varsa bizim de başarabi- (kaygı
leceğimizi sıklıkla kendimize hatırlatabiliriz. düzeyi)
Hedefimize ulaşmak için geçen süre zorlu ve yorucuysa Olgunlaş-
kendimizi belirli aralıklarla ödüllendirebiliriz. ma
Çaresizlik, umutsuzluk hissettiğimiz durumlarda sevdiğimiz
bir işle (spor, resim, müzik, sevdiğimiz biriyle sohbet vs.)
uğraşabiliriz. 2. Yönerge
Kendimize ait bir defter edinip olumsuz duygularımızı 1. Bu soruların cevapları öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır.
düzenli olarak yazabiliriz. Kötü duygularımızı ifade etmek Olası cevaplar şöyle olabilir:
bazen kendiliğinden çözüm getirebilir.
3. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Ola- Öğrenmeyi Etkile- Örnek Yaşantılar
sı cevaplar şöyle olabilir: Spor yapmak konusunda kendime yen Faktörler
hiç güvenmiyorum. Spor alanında yetenekli değilim. Daha Kanaryaya konuşmayı öğretemeyiz
önceki denemelerim başarısızlıkla sonuçlandı. Bir tanıdığım ama muhabbet kuşuna bazı kelimeleri
bana “Sen hiç spor yapma.” demişti. O günden beri hiç spor öğretebiliriz.
yapmayı denemedim. Hazırbulunuşluk Uzun yıllardır satranç oynuyor olmam
Enstrüman çalamıyorum. Daha önce yan flüt çalmayı dene- karmaşık fizik problemlerini çözmemde
diğimde üflemeyi bile başaramadım. Arkadaşlarım “Eline etkili oluyor.
de hiç yakışmıyor.” dediler. Bir daha enstrüman çalmayı
denemedim.
88