Page 86 - Psikoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI PSİKOLOJİ 11
Kavram Öğretimi Çalışması

Geç yatıp özellikle tatil günlerinde öğleden sonra kalkıyorum.
Bazen de gece ayakta kalıp gündüz uyuyorum. düşüncelerimizin farkına varmamıza, davranışlarımız hakkın-
da içgörü oluşturmamıza destek olabilir. Dikkat becerimizi
Uyku kalitemi artırmak için erken yatıp erken kalkabilirim. geliştirerek, akademik başarımıza katkı sunabilir. Öfkemizi
Yatmadan önce ılık bir duş alabilirim. Rahatlatıcı bir müzik yönetebilmemize, böylece sosyal ilişkilerimizin iyileşmesine
dinleyebilirim. Telefonumu kapatıp ortamı karanlık hâle olanak sağlayabilir. Kendimize yeni ve olumlu hedefler oluş-
getirebilirim. Kitap okuyabilir, dua edebilir, rahatlatıcı bitki turup bu hedeflere odaklanmamıza, bizi olumsuz etkileyen,
çayları içebilirim. ketleyen otomatik düşüncelerimizi yönetip değiştirebilmemi-
ze destek sunabilir. Hipnoz ise ihtiyaç duyduğumuzda hem
2. Yönerge
fiziksel hem de ruhsal sağlığımız için gerekli olan fiziksel ve
1. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. psikolojik desteği bize sağlayabilir. Bir uzman aracılığı ile
Olası cevaplardan biri şöyle olabilir: Rüyalar özneldir. hipnozu öğrenebilir ve kaygı, kilo, öfke, çalışma alışkanlık-
Herkesin rüyası kendine has ve kişinin özel yaşantısından larını düzenleme, fobilerimiz ve takıntılarımız gibi birçok
mesajlar verir. sorunumuzda uzmana başvurabiliriz. Bu tedavi yaşadığımız
Rüyalarımız üzerinde kontrolümüz yoktur. Özgürce uykumu- örselenmelerin etkisinden kurtulmamızı destekleyebilir.
zu ziyaret ederler. Bilinçaltına kaydettiğimiz bilgileri rüyalar Özellikle hipnozu eğlence amaçlı kullanmamamız ve
yoluyla fark edebiliriz. Kendi içsel dünyamız hakkında bize kullanılmasına izin vermememiz gerekmektedir. Kesinlikle
mesaj verebilir, yaşadığımız örselenmelerin etkisini azaltıyor bir uzman eşliğinde öğrenmeli, başvurduğumuz uzmanın da
olabilirler. Ayrıca rüyalar, gün içinde yaşanan stresli durum- yeterliliğini sorgulamalıyız. Meditasyon uygulamaları için de
ların yarattığı gerginliği boşaltma imkânı sunabilir. Toplum uzmanlardan destek almalıyız. Sanal ortamlardaki meditas-
tarafından hoş karşılanmayacağı için ifade edemediğimiz yon uygulamalarını dikkate almamalıyız.
duygu, düşünce ve arzularımızın rüya esnasında tatmini söz
konusu olabilir. 2. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır.
Olası cevaplar şöyle olabilir: Bedenimizin hareketlerine
odaklanmış bir şekilde yürüyüş yaparken, dans ederken,
Çalışma No.: 22 banyo yaparken, dua ederken, melodi ve sözlerinin farkında
olarak müzik dinlerken, merak ettiğimiz bir konu üzerine
1. Yönerge derinlemesine düşünürken, doğal bir güzelliği farkında olarak
seyrederken ve bunun üzerinde düşünürken, sanatsal bir
Meditasyon ve hipnoz uyarılmış (yapay) bilinç durumlarıdır. faaliyet ile uğraşırken; örneğin resim yaparken, enstrüman
Her iki bilinç durumu da uzman desteği ile öğrenilebilir. çalarken vs meditasyonda gibi hissedebiliriz.
Ne anlama geliyorlar? İkisinin arasındaki farkı anla- Çok heyecanlı bir film izlerken ya da bizi cezbeden bir kitabı
yamadım!
Meditasyon derin düşünme okurken bazen çalan zili duymayız. Yolculuk yaparken yola
anlamına geliyor. Daniel J. Meditasyon, zihni ve ruhu odaklanırız ve yolun nasıl bittiğini anlamayız. Derste çok ilgi
Siegel (2021) düşünceye dinlendirmek, susturmak ve çekici bir konuyu öğrenirken bazen teneffüs olduğunu fark
dayalı bilinçli farkındalık dingin bir duruma getirmek etmeyiz. Böyle durumlarda, bir şeye odaklanmış ve diğer
olarak tanımlar. için kullanılırken, uyaranlara kendimizi kapatmışızdır.
Hipnoz, ise bakışla, sözle Hipnoz, zihni programlamak 2. Yönerge
veya bazı yardımcı nesneler için kullanılır.
kullanılarak, telkin ile oluştu- 1. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Ola-
rulan özel bir bilinç hâlidir sı cevaplar şöyle olabilir: Keşke hiç bitmese, artık bitse, çok
Hangi amaçlarla kullanı- Nasıl yani? İnsana nasıl etki komik, ne işe yarayacak ki, bunu sürekli yapmalıyım, daha
lırlar? ediyorlar? fazlasını nasıl öğrenebilirim vs. şeklinde düşündüm. Bitsin
Meditasyon uygulamaları diye bekledim. Annemin kucağında olduğumu, saçımı okşa-
Meditasyon, kişinin normal aracılığı ile, kişilerin hayattan dığını düşündüm. Ne kadar şefkatli ve sevgi dolu olduğunu
fark ettim. Kedimin tüyleri yumuşacıktı. Onun gözlerine
hayattaki bilinç durumunun zevk alma, içsel farkındalık, bakıp “Seni seviyorum.” dedim. Geçen yıl gittiğimiz tatilde
farkına vararak ufkunu aç- dikkati kontrol etme, olum- ne kadar mutlu olduğumu düşündüm. Neşeliydim. Yeniden
mayı ve gerçek farkındalığa suz düşünceleri değiştirebil- gitmek istedim.
ulaşmayı amaçlar. me becerileri gelişebiliyor.
Hipnoz, tedavi amacıyla Hipnoz uygulamaları ise Sakinleştim, rahatladım, duygulandım, sevgi dolu hissettim,
kullanılır. tıbbın ve ruh sağlığı çalış- odaklandım, odaklanamadım, güldüm, uykum geldi, sıkıldım vs.
malarının destekleyici bir
parçasıdır. 2. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır.
Bildiğim kadarıyla bu iki uygulama ile ilgili bazı tartış- Olası cevaplar şöyle olabilir: Çoğu öğrencinin stres ve
malar var. Mesela, hipnoz, etik bazı sorunlar doğurabilir; öfke ile baş etmesi kolaylaşabilir. Sınav kaygısı azalabilir.
Meditasyon, dini bir uygulamadır, şeklinde karşı görüşler Öfke kontrolünün artması disiplin olaylarını azaltabilir.
söz konusu. Bunlar ne anlama geliyor? Farkındalık ve duyarlılık artabilir. Dolayısıyla sosyal ilişkiler
daha anlayışlı ve empatik olabilir. Kendini tanıma becerisi
Bilimsel olarak faydaları kanıtlanmış iki iyileştirici yön- gelişebilir. Böylece, doğru meslek seçimine dolaylı olarak
temden söz ediyoruz. Araştırmacılar, meditasyonu zihnin katkı sağlayabilir. Dikkat, dolayısıyla derslere odaklanma
doğasıyla ilgili bir inceleme olarak görmektedirler. Zihin ve artacağı için akademik başarıda artış gözlenebilir. Davranış
beyin işlevleri birbiriyle bağlantılı olduğundan meditasyon problemlerinde ve sağlık sorunlarında azalma olabilir.
beyni değiştirebiliyor. Meditasyon uygulamaları beyin araş- 3. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır.
tırmalarına ciddi katkı sağlıyor (Siegel, 2021, s.7-8-9-10).
Hipnoz ise, alanda uzman kişilerce amacına uygun bir şekil- Olası cevaplardan biri şöyle olabilir: Herkes, zihninden
de kullanıldığında iyileştirici katkılar sunuyor. geçen düşüncelerini, duygularını fark etme ve değiştirebilme
kapasitesine sahiptir. Derin düşünme pratiklerini öğrenmek
ve uygulamak kolaydır. Bu sebeple, kişisel hayatımızda uy-
1. Bu sorunun cevabı öğrencilerin yorumuna bırakılmıştır. Ola- gulayabileceğimiz gibi, eğitim ortamlarında da uygulanabilir.
sı cevaplar şöyle olabilir: Meditasyon, kaygı ve korkuları-
mızı azaltarak, geçmişin takıntılı düşüncelerinden ve gelecek
ile ilgili kaygı verici beklentilerden uzaklaştırarak, şu anın
içinde yaşanan olumlu durumları farkettirek hayattan zevk
almamıza yardım edebilir. Kendimizi tanımamıza, duygu ve

83