Page 82 - Psikoloji 11 | Kavram Öğretimi Kitabı

CEVAP ANAHTARLARI PSİKOLOJİ 11
Kavram Öğretimi Çalışması

dokularını tanıması gereken tıbbi teknisyenlerde, gözcülerde; Eve girdiğimizde mutfak çöpünün ko-
dokunma duyumu için cerrahlarda vb.mesleklerde kritik kusunu almamıza rağmen evdekilerin bu Alışma
öneme sahiptir. kokuyu alamamaları.
2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Olası
cevaplardan biri şöyle olabilir: Köpekler, yarasalar, balinalar 1. Alışma-Duyarsızlaşma
ve bazı kemirgenler bizden çok daha iyi işitirler. Örneğin Ortak Yanlar: Her ikisi de bir uyarana sürekli veya yoğun
genç bir insanın 20.000 fr/sn olan işitme kapasitesi, köpekler- olarak maruz kalma sonrasında organizmanın değişen koşul-
de 100.000 fr/sn’yeye kadar çıkmakta, uzak mesafeden gelen lara uyum sağlamak için verdiği tepkilerdir.
sesleri insanlardan 4 kat daha iyi duymaktadırlar. Birçok Farklı Yanlar: Alışma fiziksel durumlara, duyarsızlaşma ise
hayvanın koku alma duyusu insanlardan çok daha gelişmiştir. duygusal durumlara verilen tepkilerdir.
Araştırmalar köpeklerin kokuları tespit etme yeteneklerinin
insanlardan 100-1000 kat fazla olduğunu göstermiştir.Yine Duyum Eşiği-Fark Eşiği
kuşlar bizim göremediğimiz ultraviyole ışığı görebilirler. Ortak Yanlar: Her ikisinde de bir fark etme durumu vardır.
İnsanların da bu duyum eşiklerine sahip olmaları, işitemedik- Farklı Yanlar: Duyum eşiği organizmanın bir uyarıcıyı fark
leri sesleri duymalarına,hissedemedikleri kokuları almala- etmeye başladığı eşik ile artık uyarıcıların duyulmadığı eşik
rına, göremedikleri ışınları görmelerine neden olurdu ki arasında kalan, yani uyarımın gerçekleştiği aralıktır.
bu durum insan organizmasının dengesini bozabilir, günlük Fark eşiği ise duyum eşiği sınırları içerisinde, şiddeti değişen
yaşamda insan ilişkilerini bozulmasına ve kaos ortamına bir uyarıcının şiddetinin değiştiğinin fark edildiği en küçük
neden olabilirdi. Bilim ve teknolojide ise örneğin polislerin miktara denir.
köpeklerin koku alma duyusundan faydalanmalarına, tıpta
ışınları görmemizi sağlayan birçok cihazı kullavnmamıza Alışma-Duyarlılaşma
gerek kalmazdı. Deprem olmadan önce deprem olacağını Ortak Yanlar: Her ikisi de tekrarlar sonucu ile oluşur.
haber almamız mümkün olabilirdi. Pek çok yeni buluş da Farklı Yanlar: Alışma etkileri tepkide bir azalmayla, duyar-
hayatımıza girebilirdi. lılaşma etkileri ise tepkide bir artmayla kendisini gösterir.
Tanılayıcı Dallanmış Ağaç Tekniği İle Hazırlanmış 2. Duyarsızlaşma olmasaydı birçok meslek yapılamazdı. Örne-
Etkinliğin Puanlandırılması ğin adli tabiplerin meslek hayatları boyunca otopsi yapmaları
zorlaşırdı. Suç işleyen insanlar çoğalabilirdi.
ÇIKIŞLAR Verilen Yanıtlar Puanlar Top. Alışma olmasaydı benzer şekilde zorluklarla karşılaşırdık.
Örneğin gürültülü bir ortamda uzun süre kalamazdık. Bunun
1. Çıkış D(0P)- D(20P)- D(0P)- D(35P) 0+20+0+35 55 iyi yanı da kulak sağlığımızı korumak olabilirdi. Kötü koku-
2. Çıkış D(0P)- D(20P)- D(0P)- Y(0P) 0+20+0+0 20 ları da güzel kokuları da sürekli alırdık.
3. Çıkış D(0P)- D(20P)- Y(30P)- D(35P) 0+20+30+35 85 Duyum eşiği olmasaydı yaşayamazdık. Her sesi duymak, her
kokuyu almak, her şeyi görmek zihnimizin başa çıkamayaca-
4. Çıkış D(0P)- D(20P)- Y(30P)- Y(0P) 0+20+30+0 50 ğı kadar çok uyaranla karşılaşması anlamına gelirdi.
5. Çıkış D(0P)- Y(0P)- D(30P)- D(0P) 0+0+30+0 30 Fark eşiği olmasaydı en küçük değişimleri bile fark eder-
dik. Bunun olumlu yanları olabilirdi. Örneğin tartıda hile
6. Çıkış D(0P)- Y(0P)- D(30P)- Y(35P) 0+0+30+35 65
yapılamazdı. İyi bir müzisyen olmamıza yardımcı olabilirdi.
7. Çıkış D(0P)- Y(0P)- Y(0P)- D(0P) 0+0+0+0 0 Gözlerimiz daha ayrıntılı görürdü vb. Ancak tüm bunlar
insanları fazla yorardı.
8. Çıkış D(0P)- Y(0P)- Y(0P)- Y(35P) 0+0+0+35 35
Duyarlılaşma olmasaydı insan hakları, hayvan hakları,
9. Çıkış Y(15P)- D(20P)- D(0P)- D(35P) 15+20+0+35 70 çevre, doğa, açlık, eğitim gibi konularda çalışan sivil toplum
10. Çıkış Y(15P)- D(20P)- D(0P)- Y(0P) 15+20+0+0 35 örgütleri ve onların gönüllüleri de olmazdı. İyi yanı ise bazı
gereksiz duyarlılıklar da olmazdı.
11. Çıkış Y(15P)- D(20P)- Y(30P)- D(35P) 15+20+30+35 100
12. Çıkış Y(15)- D(20P)- Y(30P)- Y(0P) 15+20+30+0 65 Çalışma No.: 11
13. Çıkış Y(15P)- Y(0P)- D(0P)- D(0P) 15+0+0+0 15
1. Yönerge
14. Çıkış Y(15P)- Y(0P)- D(0P)- Y(35P) 15+0+0+35 50
1. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Olası
15. Çıkış Y(15P)- Y(0P)- Y(30P)- D(0P) 15+0+30+0 45 cevaplardan biri şöyle olabilir: Farklı dünyaları olan farklı
16. Çıkış Y(15P)- Y(0P)- Y(30P)- Y(35P) 15+0+30+35 80 insanlarız. İnsanların sahip olduğu her algı, onların deneyi-
mine dayanır. İnsanlar dünyayı farklı algılar çünkü insanlar
aynı deneyime sahip değildir. Tecrübe, ihtiyaçlar, beklentiler,
Çalışma No.: 10 ilgiler bizi biz yapar. Bu nedenle aynı resimde farklı doğrula-
rı yakalayabiliriz.
Örnek durumlar Kavramlar 2. Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Olası
Karanlık bir odada yanan mum ışığı he- cevaplardan biri şöyle olabilir: İnsanların ilgisi hangi şeyi
men fark edilmesi ama aydınlık bir odada Fark eşiği nasıl algılayacakları konusunda belirleyicidir. Bu durum
aynı ışığın fark edilememesi. algıda seçiciliği etkileyen önemli faktörlerden biri olan
Bir kadının anne olduktan sonra bütün ilgilerle açıklanabilir. Boş zamanlarımda keman çaldığım için
bebeklerin seslerine tepki vermeye Duyarlılaşma orkestrada keman sesini daha net duyabilirim.
başlaması. 2. Yönerge
Bir polis köpeğinin uyuşturucu ya da
patlayıcının kokusunu almasına rağmen Duyum eşiği 1. Burada büyüklük değişmezliğini geçersiz kılan bir örneği
insanların bu kokuları alamamaları. görmekteyiz bunun bir sebebi olmalıdır sebebimiz ise odanın
yapısıdır. Delikten bakıldığında normal bir odaymış gibi
Acil serviste işe başlayan genç bir hem- görünse de aslında odanın sağ köşesi sol köşesine kıyasla
şirenin ağır yaralı hastalara çok üzülmesi Duyarsızlaş- bizden iki kat daha uzaktadır. Bizler normal bir odaya bak-
ancak daha tecrübeli hemşirelerin bundan ma tığımıza inanma ve odanın her iki tarafının da eşit uzaklıkta
etkilenmemeleri. olduğunu düşünme eğilimindeyiz.

79