Page 9 - Kimya 9 | 1. Ünite

Kimya Bilimi
Câbir bin Hayyan
Câbir bin Hayyan (Görsel 1.1.11) fizik, kimya, eczacılık, astrono-
mi, mühendislik gibi alanlarda çalışmalar yapmıştır. İslam dünyasın-
da kimya biliminin temelini atan Câbir bin Hayyan atomun parçala-
nabileceğine olan inancını şu şekilde dile getirmiştir:
‘‘Maddenin en küçük parçası olan atomda yoğun bir enerji vardır.
Yunan bilginlerinin söylediği gibi bunun parçalanamayacağı söylene-
mez. Atom da parçalanabilir.’’ Sitrik asit, asetik asit, tartarik asit, arse-
nik tozunu keşfettiği düşünülen Câbir bin Hayyan nitrik asit, hidrojen
klorür, sülfürik asit, kral suyunu elde etmiştir. Câbir bin Hayyan da-
mıtmada kullanılan imbiği geliştirmiş “baz” kavramıyla kimyanın ge-
Görsel 1.1.11: Câbir bin Hayyan lişmesine katkıda bulunmuştur.

Ebû Bekir er-Râzî
Ebû Bekir er-Râzî (Görsel 1.1.12) İranlı hekim, bilim insanı ve fi-
lozoftur. Kroze, fırın gibi laboratuvar araç gereçlerini geliştirmiştir.
Kostik sodayı, gliserini keşfetmiş, alkolü antiseptik olarak tıpta kul-
lanmış, karıncalardan damıtma yolu ile formik asidi elde etmiştir.
Ebû Bekir er-Râzî simyada kullanılan maddeleri bedenler (metal-
ler), ruhlar (kükürt, arsenik, cıva, nişadır), taşlar (pirit , mağnezya),
vitrioller (metal sülfatları), borakslar (boraks, soda), tuzlar (kaya
tuzu, potasa, güherçile) olarak sınıflandırmıştır. Maddenin atomlar
ve boşluktan oluştuğu görüşüne dayanarak uzayda atomlar ne ka-
dar sıkışık kümelenirlerse oluşturdukları maddenin de o kadar yoğun
olacağını hava, su ve toprak örnekleriyle ortaya koymuştur.
Görsel 1.1.12: Ebû Bekir er-Râzî

Robert Boyle
Görsel 1.1.13'teki bilim insanı Robert Boyle’un (Rabırt Boyl) kim-
ya ve fizik alanında birçok eseri bulunmaktadır. Bu eserlerinin en ün-
lüsü “Kuşkucu Kimyager” adlı kitabıdır.
Boyle; havanın fiziksel özellikleri ile ilgilenmiş, havanın sıkıştı-
labilir bir nesne olduğunu ve yanma olayındaki rolünü belirtmiştir.
Boyle ve Hooke, vakum pompası geliştirmiş bu vakum pompasını
kullanarak bir gazın hacmi ve basıncı arasındaki ilişkinin belirlenme-
sine katkıda bulunmuştur. Bu ilişki Boyle Yasası olarak bilinir.
Boyle elementi, kendinden daha basit maddelere ayrılamayan saf
madde olarak tanımlamıştır. İlk kez kimyasal bileşiklerle karışımlar
arasında ayrım yapmış; kimyasal birleşmede maddenin özelliklerinin
tamamıyla değiştiğini, karışımlarda ise böyle değişimlerin olmadığı-
Görsel 1.1.13: Robert Boyle nı söylemiştir.

Antoine Lavoisier
Modern kimyanın öncüsü olan Antoine Lavoisier (Antuon Löva-
ziye) (Görsel 1.1.14) 18. yüzyılda yaşayan Fransız bilim insanıdır.
Antoine Lavoisier yaptığı deneyde, bir miktar kalay metalini içi hava
dolu bir cam balona koyup ağzını kapatarak tartmıştır. Cam balonun
ağzını açmadan ısıttığında balonda beyaz bir toz oluştuğunu göz-
lemlemiştir. Bu cam balonu tekrar tarttığında başlangıçtaki ağırlığın
değişmediğini görmüştür. Deneylerinde teraziyi kullanarak Kütlenin
Korunumu Kanunu’nu bulmuştur.
Lavoisier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya neden olan bir
gaz olduğunu ve yanan madde ile birleşerek oksitleri oluşturduğu-
nu bulmuştur.
Görsel 1.1.14: Antoine Lavoisier
24