Page 21 - Kimya 9 | 5. Ünite

Doğa ve Kimya

Çevreye zarar veren kimyasal kirleticilerin etkilerinin azaltılması konu-
Neler Kazanılacak?
sunda çözüm önerilerinde bulunurken
a) Atmosferin canlılar için taşıdığı hayati önemi, tüketim maddelerini seçerken ve kullanırken canlılara
ve çevreye karşı duyarlı olmanın gerekliliği kavranacaktır.
b) Kimyasal kirleticilerin çevreye zararlarının azaltılması konusunda yapılan araştırmalar, çalışmalar
ve sonuçları hakkında bilişim teknolojilerinden yararlanarak bilgi toplanması ve sınıfta paylaşılması
sağlanacaktır. Literatür araştırmalarında elde edilen bilgi ve bilgi kaynaklarının geçerliliği ve güve-
nilirliğinin sorgulanmasının gerekliliği vurgulanacaktır.
c) Çevre temizliği konusunda farkındalık oluşturmak amacıyla, grup arkadaşlarıyla kampanya veya
etkinlik önerileri geliştirilecektir. Görev dağılımı yapmanın ve herkesin üzerine düşen sorumluluğu
yerine getirmesinin grup çalışmalarını başarıya ulaştırmadaki önemi kavratılacaktır.

5.2.2. ÇEVREYE ZARAR VEREN KİMYASAL
KİRLETİCİLERİN ETKİLERİNİN AZALTILMASI

Astronotlar neden uzayda oksijen tüpü ve koruyucu kıyafet kulla-
nırlar? Bu kıyafetler olmadan uzayda yaşayabilirler mi?
Uzayda atmosfer olmadığı için insanlar koruyucu kıyafetler ve
oksijen tüpü olmadan yaşayamazlar (Görsel 5.2.8). Dünya’da atmos-
fer olmasaydı yaşam olmazdı. Nefesinizi birkaç saniye tutarak ne ka-
dar dayanabilirsiniz?
Tüm canlılar yaşamak için nefes almak zorundadır. Vücudun ça-
lışması için oksijene ihtiyaç vardır. Yaşamak için oksijene ihtiyaç du-
yan sadece insanlar değildir. Hayvanlar da yaşamak için oksijene ihti-
yaç duyar. Atmosfer olmazsa hiçbir canlı yaşayamaz. Hatta atmosfer
olmadan hiçbir ses duyulmaz ve iletişim kurulamaz. Atmosfer aynı
zamanda tüm canlıları Güneş’ten gelen tehlikeli ışınlara karşı korur,
yeryüzündeki yüzey ısısını tutarak uzaya yayılmasını önler. Uzaydan
Görsel 5.2.8: Astronot
dünyaya doğru gelen göktaşı gibi nesnelerden bizi korur. Atmosfer
bitkiler için de önemlidir. Çünkü atmosferde bulunan karbon dioksit
olmadan bitkiler yaşayamaz.
O hâlde atmosferin tüm canlılar için taşıdığı hayati önem unu-
tulmamalı, tüketim maddelerini seçerken ve kullanırken canlılara ve
çevreye karşı duyarlı olunmalıdır.
Çevreye zarar veren kimyasal kirleticilerin etkilerinin azaltılması
için alınması gereken tedbirlerden bazıları aşağıda verilmiştir.
Yeni teknolojiler sürekli olarak değerlendirilerek insanlara veya
çevreye zararlı olmayan kimyasallar geliştirilerek üretimi yapılmalı-
dır.
Üretimde kullanılan çevreye zarar veren kimyasal kirleticiler kul-
lanıldıktan sonra gerekli tedbirler alınarak imha edilmelidir. Atıkların
en aza indirgenmesi sağlanmalıdır.
Her ülkenin çevre politikası olmalı ve endüstriyel kuruluşların
çevre ile ilgili yasalara uyması sağlanmalıdır.
Çöplerin organik kısmının kısa sürede gübreleşmesi, kötü kokula-
rı yok etme, sinek, böcek ve zararlı haşaratın azaltılması, atık suların
arıtılması gibi pek çok alanda etkin mikroorganizmalar kullanılmalı-
dır (Etkin mikroorganizma (EM) doğal, genetik müdahale görmemiş
yararlı mikroorganizmalara verilen addır.). Yeni EM’lerin üretimi ve
yaygınlaştırılması sağlanmalıdır.

203