Page 19 - Kimya 9 | 5. Ünite

Doğa ve Kimya

suları, sulardaki canlı hayatı tehdit eder.
Organik sıvılar
Kovalent bağlarla diğer atomlara bağlanmış bir veya daha faz-
la karbon atomunu içeren sıvılar olarak karakterize edilebilir. Orga-
nik moleküllerde karbon başta olmak üzere hidrojen, oksijen, azot,
kükürt ve halojenler bulunabilir. Endüstriyel alanda kullanılan orga-
nik sıvılara; petrol, aseton, karbon tetraklorür, benzen, etil alkol, ase-
tik asit gibi kimyasal maddeler örnek verilebilir. Organik sıvılar çe-
şitli endüstriyel alanlarda kullanılmaktadır. İlaç, plastik, boya, petro-
kimya, tekstil gibi birçok alanda kullanılan organik sıvıların bir kısmı
suda çözünürken bir kısmı suda çözünmez. Endüstriyel alanda kulla-
nılan organik sıvılar bir şekilde suya ve toprağa karışarak çevreyi kir-
letmektedir.

Ağır metaller
Genel olarak zehirli ve çevre kirliliğine neden olan tüm metaller
ağır metal olarak adlandırılmaktadır. Ağır metaller, atom ağırlıkları
3
yüksek ve yoğunlukları 5 g/cm ten daha yüksek olan elementlerdir.
Kurşun, kadmiyum, krom, demir, kobalt, bakır, nikel, cıva ve çinko ol-
mak üzere 60’tan fazla metal ağır metal sınıfına girmektedir.
Ağır metaller, yer kabuğunun tamamında bulunan doğal element-
lerdir. Çevresel kirlilikler, madencilik, endüstriyel üretim, metal ve
metal içeren bileşiklerin kullanımı gibi nedenlerle toprak ve suyu kir-
letmektedir.
Özellikle madencilik endüstrisinde kullanılan kimyasallar toprak-
ta bulunan ağır metallerin çözünmesine neden olur. Toprakta çözü-
nen ağır metaller, yer altı sularına, bitkilerin yapısına girer, canlılara
ve çevreye zarar verir.

Piller
Günlük hayatımızın vazgeçilmezi olan cep telefonları, dizüstü bil-
gisayarlar gibi pek çok elektronik cihaz pille çalışır. Piller çöpe atılma-
malıdır. Çöpe atılan piller çevreye ve insan sağlığına ciddi şekilde za-
rar verebilir. Bir pilin içindeki kimyasallar, pilin türüne göre değişir.
Piller başlıca kadmiyum, kurşun, cıva, nikel gibi ağır metallerin ya-
nında, lityum ve elektrolit gibi kimyasalları içerir. Piller evsel atıklar-
la aynı yere atılmamalıdır. Çünkü evsel atıklar depolama alanlarına
gitmektedir. Bu alanlarda, pillerin akü gövdesi paslandığında kimya-
sal maddeler toprağa sızar ve buradan içme sularına karışır. Bir kalem
pilin 4 metrekare toprağı kirlettiği düşünülerek ömrü tükenmiş piller
özel pil toplama kutularına atılmalıdır.

Endüstriyel atıklar
Endüstri ve üretim tesislerinde bir işlem öncesinde veya sonra-
sında açığa çıkan atıklara endüstriyel atıklar denir. Petrol rafinele-
ri, otomobil fabrikaları, elektrik üretim santralleri, çimento fabrikala-
rı, tekstil fabrikaları gibi yerlerde çok sayıda endüstriyel atık üretilir.
Doğru değerlendirilip arıtılmadığında bu atıklar çevre ve kişi sağlığı
açısından tehlike oluşturur.

201