Page 11 - Seçmeli Psikoloji | 1.Ünite

1. ÜNİTE

OKUMA METNİ

HAWTHORN ELEKTRİK FABRİKASI IŞIKLANDIRMA DENEYİ

1924 yilinda Elton G. Ma-
yo’nun (Eltin Meyo), ABD’de
Western Elektrik Şirketinin
Hawthorn tesislerinde bin-
lerce işçi üzerinde yaptiği bu
deneyin amaci fabrikadaki fiziki
şartlarin iş verimliliğine etkisini
tespit etmekti.
Deney için işçiler (Görsel
1.21) deney grubu ve kontrol
grubu olarak ikiye ayrildi.
Kontrol grubu değişmeyen işik
şartlari altinda, deney grubu
ise daha iyi işik şartlari altinda Görsel 1.21: Fabrika çalişanlarindan bir görünüm
çaliştirildi ancak beklenenden farkli bir sonuç ortaya çikti. Çalişanlarin kendi üzerlerinde deney
yapildiğindan haberdar olmalari sonucu etkilemişti. Deneyin sonunda her iki grubun da iş verimin-
de bir artiş gözlendi, bu duruma “Hawthorn Etkisi” dendi.
Işiklandirma deneyinde ortaya çikan bu beklenmeyen sonuç, araştirmacilari benzer birçok deney
yapmaya yöneltmiştir. Dinlenme şartlari, ücret değişikliği vb. konularda yapilan birçok araştirma
sonucu da pek farkli çikmamiştir.
Klasik görüşe göre insan fabrikadaki makinenin bir parçasi gibidir. Verimi artirmak için işçilere
daha fazla para vermek yeterlidir. Yeni görüşe göre ise insan makine değildir. Her insan birbirin-
den farklidir. İnsanin duygulari, arzulari, beklentileri performansini etkiler. Hawthorne araştirmalari
göstermiştir ki çalişma koşullari ne kadar kontrol altina alinirsa alinsin çalişanlarin bu kontrol di-
şinda etkilendiği bir sosyal sistem vardir. İnsana insan olarak değer vermek, fiziksel çalişma koşullari
kadar hatta para kadar önemlidir.
(dergipark.gov.tr/download/article-file/9177 adresinden yararlanılarak komisyon tarafından düzenlenmiştir.
27.12.2017, s.18.45)

SINIF İÇİ ETKİNLİK 4

Gürültünün öğrenme üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla birbirine denk iki grup oluştu-
rulur. Birinci gruba gürültülü bir ortamda ders anlatılır. İkinci gruba ise yine aynı öğretmen ta-
rafından sakin bir ortamda ders anlatılır. Sonrasında yapılan sınavda ikinci grubun daha başarılı
olduğu gözlenir.
Aşağıdaki boşlukları yukarıdaki deneye göre uygun şekilde doldurunuz.

Deney grubu ........................................................................................................................
Kontrol grubu ........................................................................................................................

Bağımsız değişken ........................................................................................................................
Bağımlı değişken ........................................................................................................................

PSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM 23