Page 10 - Seçmeli Psikoloji | 1.Ünite

1. ÜNİTE

SINIF İÇİ ETKİNLİK 3

Aşağıdaki değişkenler arasında hangi çeşit korelasyon olduğunu belirtiniz.

1. Spor ile sağlık .............................................................................................
2. Tekrar ile unutma .............................................................................................

3. Dikkat ile trafik kazası .............................................................................................
4. Göz rengi ile ders başarısı .............................................................................................
5. Boy ile hafıza .............................................................................................
6. Verimli çalışma süresi ile başarı .............................................................................................

1.4.3. Deneysel Yöntem

Laboratuvar ortamında ya da laboratuvar dışındaki bir ortamda olaylar arasındaki sebep sonuç ilişkilerini be-
lirlemeyi amaçlayan bir araştırma yöntemidir. Deney yönteminde araştırmacı etkisini araştırdığı koşulları değiştirir,
diğer koşulları sabit tutar ve değişen koşulların incelenen konu üzerindeki etkisine bakar.
Üzerinde deney yapılan organizmaya denek, gözlenebilen ve farklı değerler alabilen özelliklere de değişken
denir.
Bağımsız değişken, deneyde etkisi araştırılan değişken yani deneyin nedenidir.
Bağımlı değişken, bağımsız değişkene bağlı olarak ortaya çıkan sonuç konumundaki değişkendir.
Deney grubu; üzerinde araştırma yapılan, bağımsız değişkenin uygulandığı gruptur.
Kontrol grubu; koşulları değiştirilmeyen, deney grubu verilerinin sonuçlarının karşılaştırılması için oluşturulan
gruptur.
Yorgunluğun öğrenme üzerindeki etkisinin inceleneceği bir araştırmada öncelikle başarı, yaş, cinsiyet, sosyoe-
konomik düzey vb. açılardan birbirine denk iki grup oluşturulur. Bu gruplardan birine uzun süreli fiziksel egzersiz
yaptırılır (deney grubu). Diğer grubun koşullarında ise hiçbir değişiklik yapılmaz (kontrol grubu). Daha sonra grup-
ların her ikisine de aynı öğretmen tarafından, aynı sürede, aynı konu anlatılır ve öğrencilerin öğrenme düzeyleri
ölçülerek karşılaştırılır. Uzun süre fiziksel egzersiz yaptırılan grubun öğrenme düzeyinin daha düşük olduğu tespit
edilir. Böylece bağımsız değişkenin (yorgunluğun) bağımlı değişken (öğrenme düzeyi) üzerinde etkili olduğu so-
nucuna ulaşılır.
Deneysel yöntemde aynı deney, diğer araştırmacılar tarafından tekrarlanabilir fakat deney koşullarının sağlan-
ması ve kontrolü zordur. Deney koşullarının kontrolünün sağlanamadığı konularda deney yapılamaz. Kontrolün
sağlandığı bazı durumlarda ise etik ilkelerden dolayı deneyler hayvanlar üzerinde yapılır. Hayvanlar üzerinde ya-
pılan deneylerde de uyulması gereken etik kurallar vardır.
Deneysel yöntemde incelenmek istenen olay, araştırmacı tarafından önceden hazırlanan koşullarda oluşturu-
lur. Deneysel yöntemin amacı olaylar arasındaki sebep sonuç ilişkilerini belirlemektir. Psikolojideki sebep sonuç
ilişkileri, doğa bilimlerindeki kadar kesin değildir çünkü insan davranışlarını etkileyen pek çok değişken söz konu-
sudur. Bu değişkenlerin her biri farklı bireyleri farklı şekilde etkiler. Örneğin deneysel yöntemde değişkenler ara-
sında neden sonuç ilişkisi kurulurken ilişkisel yöntemde değişkenler arasındaki ilişkinin düzeyi ve yönü belirlenir.
Psikoloji biliminde kullanılan araştırma yöntemlerinin güvenilir olması için kullanılan yöntemin araştırılan konuya
ve araştırmanın amacına uygun olması gerekir.

22 PSİKOLOJİ BİLİMİNİ TANIYALIM