Page 16 - Sosyoloji 2 | 3.Ünite

B0Ş ZAMANLARI DEĞERLENDİRME

KAVRAMLARIMIZ DERSE HAZIRLIK
• Boş zaman 1. Boş zaman kavramından ne anlıyorsunuz? Düşüncelerinizi paylaşınız.
• Boş zaman sosyolojisi 2. Boş zamanlarınızı nasıl değerlendiriyorsunuz? Belirtiniz.

BOŞ ZAMANLAR SOSYOLOJİSİ
Modern toplumlarda boş zamanları değerlendirmenin
BİLİYOR MUYDUNUZ?
sosyal bir kurum olarak ve etkin bir biçimde kendini gös-
termesi, kendisi de yeni bir bilim dalı olan sosyolojinin ve Japonya’da yılda bir kişinin ortalama 25 ki-
sosyologların dikkatlerini çekmekte gecikmemiştir. Başlan- tap okuduğunu, bir İsviçrelinin yılda ortalama
gıçta genel sosyoloji içinde yer bulan boş zamanlar, daha 10 kitap, bir Fransız’ın yılda ortalama 7 kitap,
Türkiye’de ise 6 kişinin yılda 1 bir kitap okudu-
sonra sosyolojinin alt dalı olarak boş zamanlar sosyolojisi
ğunu,
şeklinde ortaya çıkmıştır. Bu sosyoloji alanı toplumu tanı-
Türkiye’de okuma alışkanlığına sahip olan
mak amacıyla o toplumun boş zamanlarındaki faaliyetleri- kişi sayısının yaklaşık 40 bin olduğunu,
ni incelemek ve buradan hareketle belli sonuçlar çıkarmak
için sosyolojinin alt kolu olarak gelişen bir disiplindir. Boş Ayrıca ABD’de 72 bin kitap, Rusya’da 58 bin
kitap, Japonya’da 42 bin kitap, Fransa’da 27 bin
zamanlar sosyolojisi bir insanın zamanını sadece nasıl plan-
kitap, Türkiye’de ise 7 bin kitabın basılmakta ol-
ladığıyla ilgilenir. Yoksa boş zaman etkinliklerine bir değer
duğunu biliyor muydunuz?
yargısı ile bakmaz. Seyahat etmek, bahçe işleri yapmak, spor www.haber7.com
yapmak, sosyal faaliyetlerde bulunmak, kitap okumak, dost-
larıyla görüşmek, dinlenmek, yemek yapmak, müzik din-
lemek, televizyon seyretmek, internette gezinmek, hiçbir
şey yapmamak, gazete ve dergi okumak, temizlik yapmak
gibi. “Boş zaman” basit anlamıyla dolu olmayan zaman di-
limi olarak tanımlanabilir. İngilizcede “leisure / spare time”
anlamına gelen bu kavram; “boş zaman, işsizlik, serbestlik,
boş, serbest” anlamına gelmektedir. Başka bir deyişle boş
zaman; kişinin çalışma, uyku ve temel ihtiyaçlarını karşıla-
mak dışında kalan vaktidir.

BOŞ ZAMANI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

KENTLEŞME: Kentleşme insanların toplu hâlde yaşama gereksinimlerinin en somut örneğidir. Kentli insanların
“boş zamanları” için ortak eğlence ve dinlenme mekânları oluşturulmuştur. Sinema, tiyatro, müzikholler, stadyumlar
ortak eğlence ortamları olarak kentleşmenin önemli sonuçlarındandır.

ÇALIŞMA SÜRESİNİN SINIRLILIĞI: Sanayileşmenin önemli etkenlerinden biri de insan çalışmasının belirli
saatler içinde düşünülmesi ve sınırlanmasıdır. Gündüzlü ve geceli çalışma bu kategorik yaklaşım içinde sekiz saat ola-
rak düzenlenmiştir. Bu saatlerin dışında kalan zamanın tümünün uyku ile geçirilmesi mümkün olmadığına göre artan
zamanın nasıl ve ne şekilde kullanılacağı düşüncesi boş zamanı değerlendirme olgusunu getirmiştir.

TEKNOLOJİK DEĞİŞME: Teknolojik gelişmeler değişmenin önemli etmenlerindendir. Teknolojinin hızla ge-
lişmesi makinelerin, bilgisayarların hızla insan gücünün yerini alması ve zaman açısından da daha kısa sürelerde işlerin
sonlandırılması boş zamanın insan yaşamında daha çok artmasına yol açmıştır.

EKONOMİK GELİŞME: Ekonominin gelişmesi toplumların refah düzeyinin artmasına neden olmuştur. Refah
düzeyinin artması daha fazla boş zamanın doğmasına yol açmıştır. Yerleşik kültür ve onun doğal açılımları olan boş
zaman ve tatil kültürü bu olgu ile açıklanır.

152 B0Ş ZAMANLARI DEĞERLENDİRME