Page 16 - Tarih 10 - Ünite 4

BEYLİKTEN DEVLETE OSMANLI MEDENİYETİ

Şair Sultanlar

Osmanlı Devleti’nde padişahlar sadece siyasi, ekonomik ve sosyal
gelişmeler ile meşgul olmamış, kültürel faaliyetlerde de bulunmuş-
tur. Birçok Osmanlı padişahı yüksek eğitimlerinin yanında kalemi
güçlü şairler olarak da karşımıza çıkmıştır. Hatta bazı padişahlar
“divan” sahibi olacak kadar şiir yazmış ve Divan edebiyatına yön
vermiştir.

Osmanlı padişahları içerisinde 23 tanesi divan sahibi, 12 tane-
si hattat, 8 tanesi müzisyen ve bestekârdır. Resimle ilgilenen,
değişik sanatlarda bilgisi olanlar ve ilmî eser yazanlar vardır. BİLİYOR MUSUNUZ?

Bilinen ilk şair padişah olan II. Murad, gündelik hayatındaki his-
lerini zaman zaman nazım şeklinde dile getirmiştir. II. Murad’ın
şair ve âlimleri haftada iki defa huzurunda toplaması da sanata
verdiği önemi göstermektedir. II. Murad’dan itibaren Osmanlı pa-
dişahlarının birçoğu şair olup Divan edebiyatı ananesince isimleri
yerine mahlaslar kullanmıştır (Tablo 4.1).
Tablo 4.1: Şair Sultanların Kullandığı Mahlaslar
Şair Sultanlar Kullandığı Mahlası

II. Murad Murâdî

Fatih Sultan Mehmet Avnî

II. Bayezid Adlî

Yavuz Sultan Selim Selimî

Kanuni Sultan Süleyman Muhibbî

Fatih Sultan Mehmet (Görsel 4.16) de babası II.Murad gibi şair Görsel 4.16
bir padişahtır ve pek çok beyit kaleme almıştır. Bunlardan biri şu Fatih Sultan Mehmet
şekildedir: (Minyatür)

Okunuşu

“Yoktur zulme rızâmız adle biz mâillerüz,
Gözlerüz Hakk’un rızâsın emrine kaaillerüz.

Bizümle saltanat lâfın idermüş ol Karamanî,
Huda fursat virürse ger kara yire karam anı.”

Günümüz Türkçesi

“Zulme iznimiz yoktur; biz, adaletten yanayız;
Allah’ın hoşnutluğunu gözetiriz, biz onun emrine razıyız.

O Karamanoğlu, bizimle saltanat lafını etmeye kalkışırmış;
Şayet Allah izin verirse, ben onu kara toprağa karıştırayım da görsün.”

111