Page 29 - Tarih11 - Ünite 3

ULUSLARARASI İLİŞKİLERDE
DENGE STRATEJİSİ (1774-1914)

1914’te Dâhiliye Nazırı Talat Bey (Görsel 3.29),
Rus Dışişleri Bakanı Sazanov’a (Sazanof) Rus-
ya’nın ittifakla ilgili ne düşündüğünü sormuştur.
Bu teklife prensip olarak sıcak baktığını ancak
böylesine önemli bir meselenin ciddi ele alınması
gerektiğini belirtmiş ve zaman istemiştir. Ancak
iki hafta sonra İstanbul’dan gönderdiği mektupta
teklife olumsuz yanıt verilmiştir. Osmanlı Devleti,
Almanlarla gizli ittifak antlaşmasını imzaladıktan
sonra genel seferberlik ilan edince bundan en çok
Ruslar rahatsız olmuştur.
Prusya’ya 1870’te mağlup olan Fransa, I. Dünya
Savaşı öncesinde toparlanmış olsa da Almanya’ya
karşı kendini emniyette hissetmemiştir. Bu konuda
Avrupa’daki dengenin korunması ve Fransa’nın
savunma hatlarının güçlendirilmesi gerektiğini
isteyen Fransız cumhurbaşkanının, Osmanlı Dev-
leti ile ilgili politikası net olmamıştır. Bu konuda
Fransa ile müttefikleri İngiltere ve Rusya arasında
belirli noktalarda çıkarlar çatışmıştır. Bu nedenle
bazı devlet adamları, Rusya ile ters düşme paha-
sına Osmanlı Devleti’nin varlığının sürdürülmesi
gerektiğini savunmuştur. Ancak Fransa; İngiltere
ve Rusya’ya isteklerini yaptırma konusunda yeteri Görsel 3.29
kadar güçlü olamamıştır. Talat Bey

Osmanlı Devleti; Rusya ve İngiltere’ye karşı Fransa’nın deste-
ğini almaya çalışmıştır. Bu amaçla Cemal Paşa (Görsel 3.30),
Fransa-Türkiye Dostluk Cemiyetinin kuruluşuna önderlik etmiş
ve 1914’te Fransa’ya gitmiştir. Cemal Paşa Fransa’dan, Osmanlı
Devleti’nin İtilaf blokuna alınarak Rusya’dan gelebilecek darbelere
karşı korunmasını istemiştir. Ancak Fransa, ittifak konusunda tek
başına bir şey yapamayacağını ve bu konuyu müttefikleriyle de
müzakere etmeleri gerektiğini belirterek Cemal Paşa’ya olumsuz
yanıt vermiştir. Bu durumda İngiltere, Fransa ve Rusya; Osmanlı
Devleti’nin ittifak taleplerinin kabul edilmesine imkân tanımamıştır.
Almanya ile Osmanlı Devleti arasında II. Abdülhamid Dönemi’nden
itibaren iyi ilişkiler kurulmuştur. Almanya’nın İstanbul Büyükelçisi
Wangenheim (Vangenhaym), Osmanlı ordusunun hiç iyi durumda
olmadığını ve Osmanlı Devleti’nin kiminle ittifak yaparsa yapsın
ona yük olacağını düşünmüştür. Wangenheim’ın (Vangenhaym)
bu görüşlerine rağmen Alman İmparatoru II. Wilhelm, Balkan- Görsel 3.30
larda Rusya’ya karşı Avusturya’nın her türlü desteğe ihtiyacı ol- Cemal Paşa
duğunu ve bu nedenle Osmanlı Devleti’nin önemli olduğunu
vurgulamıştır. Sadrazam Said Halim Paşa, 28 Temmuz 1914’te
Wangenheim’ı çağırarak Rusya’ya karşı Almanya’yla gizli bir itti-
fak yapmak istediklerini ve bununla Üçlü İttifak’a dâhil edilmeyi
beklediklerini bildirmiştir. Almanya ile Osmanlı Devleti arasında
2 Ağustos 1914’te ittifak antlaşması imzalanmış ve aynı gün Os-
manlı Devleti genel seferberlik ilan etmiştir.

115