Page 5 - Tarih 11 | 6.Ünite

XIX VE XX. YÜZYILDA DEĞİŞEN GÜNDELİK HAYAT

Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) XX. yüzyılın başlarında gündeme getirdiği Wilson
Prensipleri de bu fikrin devamı niteliğinde olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri de bu fikirleri
kendi yayılmacı emelleri doğrultusunda kullanmıştır.
1793-1815 yılları arasında meydana gelen savaşlar, özgürlük ve milliyetçilik akımlarını daha
da güçlendirdi. Avrupa’da 1830 ve 1848 İhtilalleri mutlakiyetçi krallıkların sonunu getirdi.
Demokratik devlet ve toplum düzeni, devletin laikleştirilmesi ve millî devletlerin oluşumunu
hızlandırdı.
Ulus devlet anlayışı, XIX ve XX. yüzyılın meşruiyet kazanmış devlet anlayışıdır. Milliyetçiliğin or-
taya çıkışı ile millî devletlerin ortaya çıkışları aynı döneme denk gelmektedir. Millî devlet anlayışı
Fransa, Almanya ve İtalya gibi devletlerde görülmüş daha sonra Doğu Avrupa’ya ve dünyaya
yayılmıştır. Millî devlette meşruiyetin kaynağı, din, soy veya krallık olmaktan çıkıp laik, demok-
ratik yapı içerisinde kendini ifade etmeye başlamıştır. Vatandaşlar arasında farklı sınıfsal yapı-
ların olmaması temel ilke olmuştur. Bu ilke ile bütün vatandaşlar eşit olarak kabul edilmişlerdir.
Vatandaş kavramı genelleştirilmiş ve böylece her yurttaş ülkenin egemenliği ile direkt bağlantılı
hâle getirilmeye çalışılmıştır.

DÜŞÜNCELERİNİZ
Günümüz yurttaşlık anlayışı ile XIX. yüzyıl yurttaşlık anlayışı arasındaki farklar nelerdir?

Ulus devletler, üniter yapıya sahip olmuşlar ve çoğulculuğu kolay ko-
lay kabul etmemişlerdir. Üniter yapıdan kastedilen, siyasi otorite-
nin tek merkezde toplandığı, merkezî otoritenin tek bir anayasa
ile sağlandığı, yasama organının yaptığı kanunların tamamının
bütün ülkede uygulandığı ve tek bloklu toplum yapısının be-
nimsendiği siyasi oluşumdur. Millî devletlerin hemen hemen
tamamı demokratik ve parlamenter bir yapıdan yana olduk-
larını ileri sürseler de uygulamada milliyetçi anlayışı devam
ettirdikleri için söyledikleri ile uygulamaları örtüşmemektedir.
Bundan dolayı dışlayıcı ve dayatmacı politikalardan ve uygula-
malardan pek vazgeçememişlerdir. Milliyetçiliği devlet ideolojisi hâ-
line getiren millî devletler, millî tarih söylemi ile geleceği kendileri
şekillendirmeye çalışmıştır.

OKUMA PARÇASI

Ulusun ortaya çıkmasında en etkili olan faktör, yerel devletin, ekonomik ilişkilerin ve duy-
gusal bağlılıkların kapsayıcılığıdır. Ulus devlet anlayışının en temel felsefi alt yapısı XIX.
yüzyılda Georg Wilhelm Friedrich Hegel (Corç Vilhem Frederik Hegel-Görsel 6.1) tarafın-
dan geliştirilmiştir. Millet bilincinin ve duygusunun devlet bilinciyle bütünleşmesi hâlinde
bir anlam ifade edeceğini, bu şuurun ise ancak devletle mümkün olduğunu belirten Hegel,
aksi durumda milletin bir anlamı olamayacağını savunmuştur. Bu yaklaşımı ile Hegel, mil-
let söylemini devlet merkezli olarak ifade etmektedir. Devlet yapısı içinde kuvvetler ayrılığı
ilkesinin zamanla geçerlilik kazanması da demokratik ulus devletlerin ortaya çıkmasında
belirleyici olan özelliklerden birisi olmuştur.
Akıncı, 2012, s.68'den düzenlenmiştir.

199