Page 10 - Tarih 11 | 6.Ünite

6. ÜNİTE

Daha sonra sivil gazetelerin (Tablo 6.1) çıkmaya başlamasıyla dünyadaki gelişmeler ve fikrî
tartışmalar kamuoyuna duyuruldu. Gazete ve dergiler II. Abdülhamit Dönemi’nde kamuoyu
oluşturan en önemli iletişim araçlarıdır.

Tablo 6.1: Osmanlı Devleti’nde yayımlanan gazeteler
Kim Tarafından
Yıl Gazetenin Adı Özelliği
Çıkarılmış
İstanbul Fransız
1795 Le Bulletin de Nouvelles İstanbul’daki ilk gazetedir.
Büyük Elçiliği
İstanbul Fransız La Gazette Française de
1796 İstanbul’da yayımlandı.
Büyük Elçiliği Constantinople
Le Smyrnien, Le Spectateaur
1824 Fransızlar İzmir’de yayımlandı.
Oriental

1824 Fransızlar Le Courier de Smyrne İzmir’de yayımlandı.

1831 Osmanlı Devleti Takvim-i Vekayî İlk resmi Türkçe gazetedir.

1840 William Churchill Ceride-i Havadis Yarı resmî gazetedir.

Kültür

Kültür bir toplumu oluşturan kişileri ve onları birbirine bağlayan dillerini, dinlerini, sanatlarını,
törelerini, hukuk ve yönetim kurumlarını, üretim ve tüketim süreçlerini, gelenek ve göre-
neklerini içine alır. Yani toplumu var eden bütün değerleri kapsar. Sanayileşmenin etkisiyle
kültür kavramı da değişime uğramış, kültürel varlıkların kâr etme amacıyla standartlaştırılmış
mallara dönüştürülmesi ile kültür endüstrisi kavramı ortaya çıkmıştır. Bu kavram topluma hoş
gösterilmek amacıyla popüler kültür kavramı adıyla topluma sunulmuştur.
Popüler kültür düşüncesi XVIII. yüzyıl sonlarında ortaya çıkmıştır. O dönemde orta sınıf aydınları
halk şarkılarını, halk masallarını, dansları, törenleri (ritüelleri), güzel sanatları ve el zanaatlarını
keşfetmişlerdi. Sanatçı ilk başta güçlü ve zengin kesimin istekleri yönünde üretim yaparken
daha sonra giderek artan daha geniş, daha popüler bir biçimde oluşan halk kitlelerinin taleple-
rini karşılamak zorunda kalmıştır.

Avrupa’da popüler kültür öncesinde toplum iki sınıfa ayrılmıştı: Kırsal kesimin oluşturduğu
“halk kültürlü sınıf” ile kentlerde yaşayan, soylular, ruhban sınıfının ve tüccarların oluşturdu-
ğu “yüksek kültürlü sınıf”tı. Sanat üretiminde bulunanlar soyluların ve zenginlerin şöhretini
paylaşmaktaydılar. Kırsal kesimden çeşitli nedenlerle kente gelen insanlar, zamanla kendi kül-
türlerini bırakarak ticari popüler kültürün müşterisi oldular. Kent yaşamını seçen kırsal kesim
insanı için popüler kültür, sıradan insanın bireye dönüşmesi için bir araçtı. Sıradan insanlar
kimliklerini geliştirirken yaratıcılığa ulaşmayı kendilerini ifade etme yolu olarak kullanmışlardır.
Popüler kültürün doğurduğu sanatın, büyük ölçüde eğlenme veya oyalanma gibi işlevlerle
sınırları belirlendiği için sanat olma niteliklerine sahip olmadığını vurgulayan yaklaşımlar da
vardır. Popüler kültürün topluma etkisine yönelik iki eleştiri vardır. Bunlardan ilki popüler
kültürün toplumun bütünündeki beğeni düzeyini düşürdüğünü ve uygarlık niteliğini bozduğu-
nu ileri sürmektedir. İkincisi de kitle medyasının insanları uyuşturabildiği eleştirisidir. Tanzi-
mat Dönemi’nin karakteristik özelliği olan çağdaşlaşma, sadece fikir hayatında değil hayatın
her safhasında görülmüştür. Osmanlı Devleti’nde Türklerde görülen değişim, azınlıklarla da

204