Page 8 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | 4.Ünite

4 ÜNİTE

Bu üç dönem içerisinde toplumun her yönüyle çürümesi, romana büyük bir başarıyla yansıtılmıştır.
Okuduğunuz metinde Tevfik Hoca’nın Adnan’a namussuz olduğu düşüncesiyle ortaklık teklif etmesi
ve aralarında geçen diyalog, bu çürümeyi örneklendirmektedir. Romanın başkarakteri Adnan’dır. Üç
İstanbul ’da “Belkıs, Süheyla, Şair Raif, Hidayet, Tevfik Hoca, Dağıstanlı Hoca, Salih Zeki, Maliye Na-
zırı” gibi çok sayıda roman kişisi yer almaktadır. Roman kişileri arasında edebiyat çevresinden kişiler
de vardır. Örneğin Mehmet Âkif Ersoy, Şair Raif adıyla romanda yer almıştır.
Üç İstanbul adlı eserin önemli yönlerinden biri, dönemin özelliklerini yansıtacak şekilde birçok
mekâna içindeki eşyalarla birlikte yer vermesidir. Yazar; Mermer Yalı’yı, Hidayet’in Konağı’nı, insan-
ları ve eşyaları o günleri yansıtacak şekilde işlemiştir. Romanda Osmanlı İmparatorluğu’nun son dö-
nemlerinden değişik portreler yansıtılırken siyaset dünyası, töreler, kullanılan eşyalar, kültür, gele-
nek gibi birçok alanda İstanbul’a dair ayrıntılar da verilmiştir.
Türk edebiyatında bir kişinin ya da ailenin değişimini kuşaklar üzerinden anlatan Üç İstanbul gibi
başka romanlar da vardır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak, Orhan Pamuk’un Cevdet
Bey ve Oğulları bu tarz romanlar arasında sayılabilir.
Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda birçok yazar, roman türünde eserler vermiştir. Bu dönem
romanlarında öne çıkan konulardan biri Kurtuluş Savaşı’dır. Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Ya-
ban, Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek ve Vurun Kahpeye, Kemal Tahir’in Yorgun Savaşçı, Ah-
met Hamdi Tanpınar’ın Sahnenin Dışındakiler, Tarık Buğra’nın Küçük Ağa adlı romanı aynı konuyu
ele alan eserlerdir.
Dönemin siyasi ve sosyal koşulları doğrultusunda toplumun değişik katmanlarında yer alan kişi-
ler de romanlara konu edilmiştir. Toplumcu gerçekçi anlayış doğrultusunda eser veren yazarlar; ro-
manlarında halkın, yoksul insanların, işçilerin, köylülerin sorunlarını gerçekçi bir tutumla ortaya
koymuşlardır.
Bu dönem romanlarda modernist bir anlayışla bireyin iç dünyası ele alınmış ve psikolojik unsurlar
kullanılmıştır. Bu anlayış doğrultusunda eser veren yazarlar, romanlarında aydınları ve onların hem
iç dünyalarını hem de toplumla kurdukları ilişkileri yeni anlatım tekniklerini de kullanarak yansıt-
mışlardır.
Cumhuriyet Dönemi’nin önemli edebî anlayışlarından biri de roman ve hikâyede görülen, “mo-
dernizm sonrası” anlamına gelen postmodernist anlayıştır. Bu anlayış doğrultusunda verilen eserler,
modern kuralların dışladığı değerleri ele alır.
Cumhuriyet Dönemi romanlarında; din, tasavvuf ve halkın geleneksel yaşamı gibi konuları İslami
duyarlılıkla, farklı anlatım yöntemleriyle yansıtan yazarlar da olmuştur.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Aşağıdaki cümleler okuduğunuz metinden alınmıştır. Bu cümlelerde yer alan altı çizili ifadelerin
anlamını kullanıldıkları cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz.
• Maliye Nazırı’nın kızıyla evlenmeye karar verdiğini söyledi. Sevincinden, Hoca’nın gözleri, ya-
nakları yüzünden taştı.
• Bizde ihtiyarlamadan zengin olanı dağdan şehre inmiş kurt gibi taşlıyorlardı.
2. Okuduğunuz metinden yola çıkarak Adnan’ın yaşamında ve kişiliğinde oluşan değişimi sebeple-
riyle belirtiniz.
3. Okuduğunuz metinde geçen “Bu memleket bilmiyordu: Servetin zaman ölçüsü, Avrupa’da daki-
kaydı; Şarkta bütün bir ömür!” cümlesinde anlatılmak istenen nedir? Metinden yola çıkarak dü-
şüncelerinizi belirtiniz.

154