Page 15 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | 6.Ünite
P. 15
DENEME
En zoru budur hesap vermenin… Kişinin kendisine hesap verebilmesidir. Kimseler kaçamaz bir gece
yarısı, bir sabaha karşı kendi içinden çıkacak sorgucuların işkenceli sorularından. Kimse! Sabaha, ilk
güneş ışığının altına, ilk sabah esininin önüne çıktığınızda içinizde bir ağırlık yoksa, dünyaya, insanlara
karşı bir utanç, bir kuşku, bir düşmanlık yoksa, adımlarınızı rahat atıyorsanız, bir garip sevinç kıpır kı-
pır oynuyorsa gizli bir yerinizde, bilin ki o hesaplaşmadan ak alınla çıkmışsınız. Kurtulmuşsunuz iç iş-
kencecilerin elinden. Ne zamana kadar? Yeni bir hesap verme gecesine, yeni bir iç sorguya…
Bu, yalnız benim öyküm değil. Bir gece yarısı, bir sabaha karşı uyanıp da gelmiş geçmiş gelecek önün-
de tek başına, kendi vicdanı, aklı, duygusu önünde hesap veren ben değilim yalnız. Siz de böyle geceler,
böyle sabahlar geçirdiniz çok. Hatırlamıyor musunuz? Bir görevi yerine getirmemenin, bir işten sıyrıl-
manın, bir sorumluluktan kaçmanın, daha kötüsü çevrenize, yakınlarınıza, insanlara bilerek, bilmeye-
rek kötülükler yapmanın acısı çökmedi mi üzerinize zaman zaman? Kendi içinizdeki güçler çekmedi mi
sizi de o sorguların en çetinine? Bu, sizin geceniz. Bu, sizin sorgunuz. Bu, sizin iç dünyanızdan kopan
fırtına. “Ben” dediğim hem benim, hem de ben değilim. Sizsiniz o “ben”…
Oktay AKBAL, Tarzan Öldü
METİNDE GEÇEN BAZI KELİME VE KELİME GRUPLARI
esin : Etkilenme, çağrışım veya içe doğmayla akla gelen yaratıcı duygu, düşünce, ilham.
sanık : Suçlu olduğu sanılan kimse.
sorgu : Sormak işi.
METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
Okuduğunuz metin, Cumhuriyet Dönemi sanatçılarından Oktay Akbal’a aittir. Akbal; deneme tü-
ründeki eserlerinde, günlük yaşamın sıradan gerçekleriyle ilgili düşüncelerini anılarının birikimin-
den yararlanarak aktarmıştır. Dili etkili kullanmaya, okurun düşünce ufkunu genişletmeye özen gös-
teren Akbal; deneme türünün özelliklerini de okuduğunuz metne yansıtmıştır.
Denemelerin sohbet havasında ve içtenlikle yazılması; cümlelerin anlaşılır, kısa ve açık olması
deneme türünün önemli özelliklerindendir. Okuduğunuz metinde de olduğu gibi yazarın canlı an-
latımı ve samimi söyleyişi denemelerinin rahat okunmasını sağlamıştır. Bir yazarın, yaşadığı sürece
dili üzerinde çalışması gerektiğini düşünen Akbal; eserlerinde Türkçenin inceliklerinden de ustalık-
la yararlanmıştır.
METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME
1. Okuduğunuz metinde geçen “İlkin hoşa gidiyor, sonra üşütüyor insanı.”, “Kişinin kendisine hesap
verebilmesidir.” cümlelerinde altı çizili kelime gruplarının anlamlarını cümlenin bağlamından
hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
2. Yazar “Birer canlı yaratık kesiliyorlar, sizi bir sanık gibi karşılarına alıp başlıyorlar sorgulara çek-
meye.” sözüyle ne anlatmak istemiştir? Metinden hareketle açıklayınız.
3. Metinde anlatıcının öznel davranması metnin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?
4. Okuduğunuz metinde millî ve manevi değerlerle ilgili hangi unsurlar yer almaktadır? Belirtiniz.
5. Metnin konusunu veren cümlelere örnekler bulunuz.
251
