Page 15 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | 7.Ünite

SÖYLEV

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Okuduğunuz metinde günümüze kadar değişmeden gelen kelimeleri belirleyiniz.
2. “(Ey) Türk, Oğuz beyleri (ve) halkı, işitin! Üstte (ki) gök çökmedikçe, altta (ki) yer (de) delinmedik-
çe, (e)y Türk halkı, (senin) devletini (ve) yasalarını kim yıkıp bozabilir idi?”
Bu cümlede anlatılmak istenen nedir? Metnin bağlamından hareketle açıklayınız.
3. Metinde Oğuz beylerine ve halkına seslenen Bilge Kağan, onlardan hangi amaçla neler istemek-
tedir?
4. Metinde söylev türünün hangi özellikleri görülmektedir?
5. Okuduğunuz metinden hareketle Bilge Kağan’ın kişisel özellikleri ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.

6. Okuduğunuz metin; yazıldığı dönemin siyasi, sosyal ve kültürel yaşamıyla ilgili hangi gerçekleri
yansıtmaktadır?

7. Metnin türü ile yazarın bakış açısı arasında nasıl bir ilişki vardır?
8. Metnin ana düşüncesini yardımcı düşüncelerden hareketle belirleyiniz.

YAZARIN BİYOGRAFİSİ

BİLGE KAĞAN (683-734): Amcasının ölümü üzerine 716’da Kök Türk Devleti’nin yö-
netimini ele alan Bilge Kağan’ın ilk işi iyi bir yönetim oluşturmak oldu. Bunun için
ordunun başına 31 yaşındaki kardeşi Kül Tigin’i, vezirliğe de Tonyukuk’u getirdi.
Bilge Kağan’ın döneminde Kök Türk Devleti’nin sınırları genişleyerek Çin’in Şan-
Tung Ovası’ndan İç Asya’da Karaşar Bölgesi’ne, kuzeyde Bayırku sahasından Ani
Irmağı’na ve Batı Demir Kapı’ya kadar ulaştı. Bilge Kağan, zehirlenerek 25 Kasım
734’te vefat etti.

DİL BİLGİSİ

1. Aşağıdaki parçada yay ayraçlar içerisinde verilen boşluklara uygun noktalama işaretlerini yer-
leştiriniz.
Samim hatırladı( ) Meral daha sonra izahını şöyle tamamlamıştı( ) ( ) Evde otururken hep şöyle
deniz gören( ) Boğazı gören bir yer düşünmüştüm( ) ( ) Samim( ) kızın İstanbul sayfiyelerinden
birinde bir ev yaptırmakta hâlâ tereddüt eden babasından şikâyetlerini de hatırladı( )

2. Aşağıdaki parçada yazımı yanlış olan kelimeleri bulunuz. Bulduğunuz kelimelerin altını çiziniz.
O zamanlar bütün ölçekler küçük olduğu için dostluklar daha büyükdü. Aynı ters orantı zaman
için de devam etti. Yani kurumlar büyüdü, dostluklar küçüldü. İlk yazımı ben 1954’de yazmışdım.
Dağlarca ile ilgiliydi. Forumda çıkmıştı. Edebiyat Dünyasını şöyle söyleyeyim, biz kendi harçlık-
larımızla a dergisini çıkartmıştık. Şimdiye bakacak olursan bu gün hangi gencin harçlığı dergi çı-
kartmaya yeter?

273