Page 10 - Türk Dili ve Edebiyatı 12 | 7.Ünite

7 ÜNİTE

remz : İm, gizli ve kapalı bir şekilde söyleme. telkin : Aşılama, kulağına koyma.
şümullü : Kapsamı geniş olan, birçok şeyi içine ulvî : Yüksek, yüce.
alan, kapsamlı. umumî : Herkese ait, herkesle ilgili.
tasfiye : Saflaştırma, temizleme.
zabit : Subay.
tavaf : Etrafını dolaşma.

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metin, Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Dağ Yolu 2 adlı eserinden alınmıştır. Hamdul-
lah Suphi bu konuşmasında, Türk milletinin elde ettiği başarıların temelinde birlik ve bütünlüğün
yattığını ve bunu devam ettirmek için aynı ruh ile hareket edilmesi gerektiğini dile getirmiştir. Tan-
rıöver böylece söylevlerin bir özelliği olan insan topluluklarını aynı duygu ve düşünce etrafında bir-
leştirme amacını okuduğunuz metne yansıtmıştır.
Hamdullah Suphi’nin Türk tarihinin önemli bir dönüm noktası olan 30 Ağustos Zaferi’nin yıldö-
nümündeki söylevi, bu mücadeleye bizzat katılan insanlardan küçük çocuklara kadar herkese hitap
eden bir üsluba sahiptir.
Söylev türü Türk edebiyatında II. Meşrutiyet Dönemi’nden sonra gelişmeye başlamıştır. Rıza Tevfik
Bölükbaşı, Ömer Naci, Selim Sırrı Tarcan, Mehmet Âkif Ersoy konuşmalarıyla ilgi çeken kültür ve si-
yaset adamları olmuşlardır. Cumhuriyet Dönemi’nde Mustafa Kemal Atatürk’ten başka Behçet Kemal
Çağlar, Halide Edip Adıvar, Necip Fazıl Kısakürek, Mehmet Emin Yurdakul gibi isimler geniş kitlelere
yaptıkları konuşmalarıyla tanınmışlardır.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Okuduğunuz metinde geçen “Türk milletinin ruhu, bu harp meydanının kenarında şimdi el bağ-
lamış duruyor.”, “Hepimiz ona bakarak yol aldık.” cümlelerindeki altı çizili deyimlerin anlamını
cümlelerin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden
kontrol ediniz.

2. Aşağıda verilen cümleler, okuduğunuz metinden alınmıştır. Cümlelerde anlatılmak istenen dü-
şünceyi metnin bağlamından hareketle açıklayınız.
• Sevgili Gazi! Talihin en karanlık günlerinde, ismin bir çoban yıldızı olmuştu. Hepimiz ona baka-
rak yol aldık.
• Ufukların üstünde, yeni doğan bir güneşin aydınlattığı bir dağ başı gibi herkesten evvel ışığı alan
esrarengiz başınla sen, yüksek bir fikirsin.
3. “Efendiler, iki ordu çarpışıyor mu? Çarpışan iki fikirdir. Aylarca, senelerce müddet, bu yamaçlar-
da, bu boğazlarda, bu bellerde Yunanlılık fikri ile Türklük fikri iki pehlivan gibi çarpışıp durdu.”
Bu parçada “fikir” kelimesi, pehlivana benzetilerek somutlaştırılmıştır. Siz de metinden buna ben-
zer somutlaştırma örnekleri bulup sınıfta paylaşınız.
4. Metinde Anadolu kadınları, köylüler ve köy çocukları ile ilgili hangi düşüncelere yer verilmiştir?

5. Metindeki ünlem ve soru cümleleri metnin dil ve anlatımını nasıl etkilemiştir?

268