Page 3 - Türk Dili ve Edebiyatı 9 | 9.Ünite

Günlük / Blog

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Günlük

Günlük (günce); kişilerin yaşadıkları olayları, olaylarla ilgili duygu, düşünce ve izlenimlerini, ha-
yallerini günü gününe tarih belirterek yazdıkları yazı türüdür. Günlük türünün divan edebiyatındaki
karşılığı ruznamedir. Öğretici metinler içinde yer alan günlükler; yazarın iç dünyasını, yaşadıklarını,
tanık olduğu olayları yansıtır. Bilim, sanat ve siyaset alanındaki tanınmış kişilerin günlükleri tarihî
olayların aydınlatılmasına yardımcı olur. Günlükler, genellikle yazarın kendisiyle dertleşme amacıyla
yazdığı yazılardır. Günlüklerin çoğu yayımlanmaz ancak yayımlatmak için günlük yazan sanatçılar
olduğu gibi yazarın ölümünden sonra yakınlarınca yayımlanan günlükler de vardır. Günlükler birinci
kişi ağzından yazılır. Günlükte konuşma diline yakın bir dil kullanılır, kısa ve özlü ifadelere yer verilir.
Genellikle öznel bir anlatım söz konusudur.
Türk edebiyatında günlük türünün ilk örnekleri ruznamelerdir. Ayrıca vakayiname, seyahatname,
sefaretname gibi eserlerde günlük türüne özgü özelliklere rastlanmaktadır. Türk edebiyatında günlük
türünün Batılı anlamdaki ilk örnekleri Tanzimat’la birlikte görülmeye başlanmıştır. Direktör Ali Bey’in
görev amaçlı seyahatlerinde tuttuğu notlardan oluşan Seyahat Jurnali türün Batılı anlamdaki ilk ör-
neğidir. Bunu şair Nigâr Hanım’ın Hayatımın Hikâyesi adlı eseri takip etmiştir. Cumhuriyet Dönemi’nde
Nurullah Ataç, Falih Rıfkı Atay, Salâh Birsel, Cemil Meriç, Oğuz Atay, Cemal Süreya, Oktay Akbal, Tom-
ris Uyar, Cahit Zarifoğlu günlük türünde eser yazmıştır. Günlük şeklinde düzenlenen roman, hikâye
ve şiirler de vardır. Andrè Gide’in Kalpazanlar adlı romanı, Ayfer Tunç’un Suzan Defter adlı hikâyesi,
Nazım Hikmet’in Saat 21-22 Şiirleri adlı eseri günlük şeklinde düzenlenmiştir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Nurullah Ataç’ın günlüklerini dil ve anlatım özellikleri yönünden değerlendiriniz.
2. Yazar ilk günlükte söz ettiği İlhan Geçer’e niçin cevap yazmak istemiş olabilir? Açıklayınız.

3. 22 Haziran tarihli günlüğün konusunu belirleyiniz.
4. Yazar “Yeni komşum daha yaşlı, uslu oturmasını biliyor.” sözüyle ne anlatmak istiyor? Açıklayınız.
5. Metinden hareketle günlük türünün özelliklerini belirleyiniz.

Yazarın Biyografisi

Nurullah Ataç (1898-1957): İstanbul’da doğdu. Asıl adı Ali Nurullah
Ata’dır. Galatasaray Lisesinde okuduktan sonra bir süre eğitim için İsviç-
re’de bulundu. İstanbul’a döndüğünde Darülfünunda edebiyat eğitimi
aldı. Liselerde Fransızca, edebiyat ve sanat tarihi dersleri okuttu. Memu-
riyet görevinde bulundu, okutmanlık ve çevirmenlik yaptı, gazete ve der-
gilerde yazılar yazdı. Aldığı eğitimlerden çok, okuyarak kendini geliştiren
Ataç, Cumhuriyet Dönemi’nin önde gelen yazarlarındandır. Bu dönemin
genç sanatçılarına yol göstermiştir. Deneme, eleştiri ve günlük gibi türler-
de eser veren Nurullah Ataç; deneme ve özellikle eleştiri türünün gelişme-
sine katkıda bulunmuştur. Yazar, Türkçenin özleşmesi, yabancı kelimeler-
den arınması için çalışmıştır. Devrik ve kısa cümleler kullanarak kendine
özgü bir dil ve anlatım tarzı oluşturmuştur. Bu dil ve anlatım anlayışı için-
de kendi türettiği kelimeleri de kullanmıştır. Sanatçının günlük türündeki Nurullah Ataç
(1898-1957)
Günce ve deneme türündeki Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Sözden
Söze, Diyelim, Söz Arasında, Okuruma Mektuplar tanınmış eserlerindendir.

247