Page 18 - DESEN 9

1. ÜNİTE DESENİN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ

1.1.2. Desen Çalışmalarında Görmek ve Görmenin Önemi

Göze giren ışığın yansıttığı izlerle dış çevredeki ayrıntıların algılanmasına görme denir. Beş duyu orga-
nından biri olan göz ile birçok şey öğrenildiği gibi birçok şeyin de farkına varılır.
Görebilmek için ilk ve en önemli şart, ışıktır. Işığın olmadığı bir ortamda görüntü oluşamaz. Cisimlerin
yüzeylerinden göze yansıyan ışın demetlerinin beyinde oluşturduğu görüntüye göre renk, şekil, boyut
ve konum tarif edilir.

Gözün ön kısmı kornea, iris, göz bebeği ve mercekten oluşur. Mercek görüntüyü retinaya odaklar. Re-
tina, gözün arkasını kaplayan ışığa duyarlı zardır. Işık göze girdiğinde, gözün arkasındaki retinanın mer-
kezinde küçük bir alan olan sarı nokta (makula) üzerinde odaklanır. Sarı nokta, ince ayrıntıları ve renkleri
görmeyi, yüzleri okumayı ve tanımayı sağlayan merkezî ayrıntılı görüşten sorumludur (Görsel 1.3).

İris Retina
Kornea
Mercek Sarı nokta (Makula)

Göz bebeği
Görme sinirleri

Görsel 1.3: Gözün ve bölümlerinin ayrıntılı diyagramı
Işık, retinadaki sinir hücrelerini uyardığında optik sinir yoluyla beyne mesajlar gönderir. İki gözden ge-
len optik sinirler beynin içinde birleşir. Beyin; her bir optik sinirden gelen bilgileri kullanarak, iki gözden
gelen görüntüyü birleştirerek tek bir görüntü hâline getirir.

İnsan, algılarıyla dünyayı tanır ve kavrar. Algı farklı şekillerde açıklanabilir. Bu tanım ve açıklamalardan
birkaçı şu şekildedir:
• Algı, duyu organları yardımıyla dış dünyadan toplanan her türlü duyumun bellekte şifrelenip
depolandıktan sonra bir uyarıcıyla bu duyumların devreye girmesidir.

• Algı birikimdir. Öğrenmenin ve öğrenilenlerin davranışa dönüşmesinin temelidir.
• Algılama bireye göre değişen bir olgudur. Birey, amacına uygun algıyla çevresinden bilgi alır.

• Algı bilinçli farkına varma eylemidir. Bu duruma algıda seçicilik de denebilir.
Sanatçı, eser üretirken algısından faydalanır. Bunun için düzen ve disiplin önemlidir. Sanatçının do-
ğuştan gelen yeteneğini tecrübeyle, kültürel ve teknik hassasiyetle geliştirmesi kendisi ve sanatı için
gerekli rahatlığı ve serbestliği sağlar.

Görsel Algılama: Bir nesne görüldüğünde onun görsel algısı elde edilir. Görülen nesne; dış çizgileri,
kitlesi ve rengi ile göz merceklerinden geçerek, beyin tarafından bir imge olarak kaydedilmektedir.
Bu durum imgelerin zihinde anlamlandırıldığı bir süreç olarak da açıklanabilir. Ancak nesnelerin görü-
nümlerinin dışındaki özellikleri, yaşantıya dayanılarak öğrenilmektedir. Görsel algılamanın son aşaması
görsel uyaranın yorumunun beyinde gerçekleşmesidir.

16