Page 221 - SANAT ESERLERİ ANALİZİ 12

4. Ünite 4. Türk Sanatı Üslup Özellikleri

Temel Kavramlar 4.1. İslamiyet Öncesi Türk Sanatı

Kurgan Hazırlık Çalışmaları
Balbal
Minyatür 1. Orta Asya denildiğinde aklınıza hangi bölge geliyor?
Anıt 2. İlk Türk devletinin ismini söyleyiniz.
Dikilitaş 3. Orhun Yazıtları denilince aklınıza neler geliyor?
Hayvan Üslubu
4. Göçebe kültürünün günümüz sanatına yansımaları hak-
kında neler söyleyebilirsiniz?

İslamiyet Öncesi
Türklerin ana yurdu büyük Kadırgan dağlarından Baykal Hav-
zası’na, oradan Altay dağları boyunca İdil Havzası’na vararak
Hazar Denizi Havzası, Hindikuş, Pamir, Karakurum, Karanlık
dağları ve Sarı Irmak arasında kalan ve adına Orta Asya deni-
len bölgedir. Bu sayılan geniş coğrafyada bugün Hindistan, Çin,
Moğolistan ve İran’ın bir kısmı ile Afganistan, Kazakistan, Türk-
menistan, Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan devletleri bulun-
maktadır. Türklerin Orta Asya’da kurdukları en önemli devletler;
Hun, Göktürk ve Uygur devletleridir. Bu devletler, İslamiyet önce-
si Orta Asya Türk kültür ve sanatını oluşturur.

Etkinlik

Hun Sanatı Dönem Özellikleri
• Tarihte bilinen ilk Türk devleti Büyük Hun Devleti’dir. MÖ
220-MS 216 yıllarında egemenlik süren Hun Devleti’nin
başkenti Ötüken’dir.

• Orhun ve Selenga ırmakları ile Ötüken çevresinde yaşa-
yan Hunların en güçlü oldukları dönem Mete Han zamanı-
dır (MÖ 209-174).
• Hun Devleti, MS 48’de Kuzey ve Güney olmak üzere ikiye
ayrılmıştır.
• Çin baskısı sonucunda, önce Kuzey Hunların (158), sonra
Güney Hunların (216) siyasal tarihleri sona ermiştir.
• Hunların en önemli yerleşim merkezleri Altay dağları etek-
lerindeki Pazırık Vadisi, bugünkü Moğolistan’da bulunan
Noin Ula ve Kazakistan’ın Alma Ata kenti yakınlarındaki
Esik’tir.
• Yapılan çeşitli kazılar sonucunda bu merkezlerde birçok
sanat yapıtı ortaya çıkarılmıştır.
Yukarıdaki ve daha önceki derslerinizde öğrendiğiniz bil-
gilerden hareketle dönemin sanat anlayışı ile ilgili düşün-
celerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

218 SANAT ESERLERİ ANALİZİ