Page 143 - GENEL SANAT TARİHİ 9

ASYA UYGARLIKLARI SANATI

Zaman içinde bu anlayış değişmiş, shikkaranın (kutsal oda)
bulunduğu kısmın üzerinde bulunan kulelerin uç kısımlarına
heykeller eklenmiştir (Görsel 6.2).

Hint sanatında Budizm’in etkilerinin görüldüğü önemli eserlerden
biri de Hindistan’ın Sanchi (Sançi) kentinde bulunan Büyük
Stupa’dır. Stupa’da Budizm’in önemli temsilcilerinden olan Ashoka
ve Buda’nın küllerinin bulunduğuna inanılmaktadır. Yapı Mauryan
Dönemi’nde İmparator Ashoka tarafından yaptırılmıştır. Yapının
merkezi, bir kaide üzerinde yarım küre şeklinde bir kubbedir ve
içerisinde derin bir oda bulunmaktadır. Eserin yüksekliği 37 m
genişliği ise 17 m’dir (Görsel 6.3). Dairesel biçimdeki yapı, simgeleri
ile öne çıkmaktadır. Büyük Stupa görsel süslemeler açısından
oldukça zengindir. Bu süslemeler arasında Budist semboller, Hint
mitolojisinden motifler, yarı tanrılar, hayvan ve bitki motifleri ile yerli
özellikler bulunmaktadır. Yapıda bulunan oymalar yaklaşık iki bin yıl
önceki yaşam şeklini, rahiplerin tapınmalarını, Buda’nın doğumu,
çektiği çileler ve aydınlanmasını detaylı olarak anlatmıştır. Görsel 6.2: Mamallapuram Tapınağı, Hindistan

Merkezi sütun (yasti):
Kare korkuluk (harmika): Kozmik evreni temsil et-
Dünya dağını temsil eder. mektedir.

Kubbe (anda): Dünyayı
çevreleyen cennetin
kubbesini sembolize
eder.

Dairesel teras: Burayı
ziyaret edenlerin
etrafında döndükleri
yerdir.

Fil dişinden yapılmış
işçi heykeller

Görsel 6.3: Büyük Stupa, Sanchi, Hindistan

MS 4 ve 6. yüzyıllar arasında Hindistan’da Gupta İmparatorluğu hâkim olmuştur. Bu dönemin
resmî dini Hinduizm olmuş, Buda adına yapılan tapınakların yerini hızlı bir şekilde Hindu
tapınakları almaya başlamıştır. Bu tapınaklar Hindu dininin tanrıları olan Shiva (Şiva), Vishnu
(Vişnu), Kirshna (Kişhna) ve diğer tanrılar adına yapılmış; tapınaklar bu tanrıları simgeleyen
insan ve hayvan figürleri ile donatılmıştır. Bu dönemde nadir de olsa Hindu tapınaklarının
içinde Buda heykelleri de görülmüştür. MS 4. yüzyılda Aurangabad şehri yakınlarında bulunan
sarp kayalıklarla dolu bölgede kayaların oyulması ile devasa heykeller ve çok görkemli mağara
tapınakları yapılmıştır.

141