Page 85 - GENEL SANAT TARİHİ 9

İLK ÇAĞ’DA ANADOLU UYGARLIKLARI SANATI

Hititler dinsel törenlerde ‘‘bibru’’ olarak adlandırılan heykel biçimli kaplar da kullanmışlardır (riton).
Fırtına tanrısının iki boğasını tasvir eden riton, özgün örneklerdendir (Görsel 4.10).
Aynı üslubun metale uygulanmış örnekleri olan gümüşten geyik ve boğa ritonlarıysa Hitit maden
işlemeciliğinin en güzel örneklerini oluşturur (Görsel 4.11).

Görsel 4.10: Hayvan figürlü ritonlar, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Görsel 4.11: Boğa ritonu, Metropolitan Müzesi, New York
Ankara

METİN ANALİZİ Aşağıdaki 4.12 numaralı görseli inceleyiniz. Metni okuduktan sonra soruları
cevaplayınız.

Görsel 4.12: Geyik ritonu ve çizimi, Metropolitan Müzesi, New York

Bir geyik ritonu ne anlatır?
Geyik şeklindeki bu gümüş içecek kabı, dama tahtası desenli bir halka ile kafa kısmından
birleştirilen tek parçadan dövülerek yapılmıştır.Riton üzerinde hem boynuzlar hem de kulp ayrı ayrı
tutturulmuştur. Geyiğin vücut kısmında bulunan frizde dinî bir tören tasvir edilmektedir. Buradaki friz
aynı zamanda fincanın kenarını süsleyerek fincanın kullanım amaçlarını tasvir etmektedir. Tanrıça
olduğu düşünülen tanınmış bir figür çapraz ayaklı bir taburede oturmakta, sol elinde bir kuş ve
sağ elinde küçük bir kupa tutmaktadır. Tanrıça, Hitit sanatına özgü büyük kulakları olan bir erkeğe
konik bir taç takmaktadır. Mantar şeklindeki bir tütsü brülörü, onu bir geyiğin arkasında duran erkek
tanrıdan ayırır. O da sol elinde bir şahin tutarken sağ eliyle küçük, kıvrık bir asayı kavrar. Profilde sola
doğru hareket eden ve tanrılara bakan üç adam gösterilir. Her biri tanrılara bir adak tutar. Adamların
arkasında çökmüş bir geyik figürünün dayandığı bir ağaç veya bitki var. Ağaçtan sarkan oklar ve
çanta gibi görünen nesne bir sadaktır. İki dikey mızrak frizi tamamlar ve geyiği tanrıçadan ayırır.
Hitit sanatında kült sahneler veya dinî olaylar yaygın olarak temsil edilir, metinlerde ritüel veya
festivallerle ilişkili ağaçlara ve bitkilere sık sık atıfta bulunulurdu. Metinlerde ayrıca mızrakların
saygı duyulan nesneler olduğu, avda öldürülen geyiğin geyik tanrısına ithaf edilmesinin mümkün
olabileceği anlatılmaktadır.

Yazar tarafından derlenmiştir.
1. Metne göre erkek ve kadın tanrılar nasıl ayırt edilmektedir? Söyleyiniz.

2. Metne göre Hititlerde ok ve ok çantası neden önemlidir? Açıklayınız.
83