Page 86 - GENEL SANAT TARİHİ 9

GENEL SANAT TARİHİ

4.2 FRİG

SANATI

Frigler, Anadolu kültür ve sanat tarihinde önemli bir yere sahiptir. MÖ 1200’lerde Güneydoğu
Avrupa’dan çıkarak Ege göçleri ile birlikte Trakya ve Boğazlar üzerinden Anadolu’ya geldikleri
bilinmektedir. MÖ VIII. yüzyıla kadar Anadolu’da merkezî bir devlet kuramamış, MÖ 750’de Kral Midas
tarafından Orta Anadolu’da güçlü bir krallık kurmuşlardır. Başkentleri Ankara-Polatlı yakınlarındaki
Gordion şehridir. Diğer önemli yerleşim merkezleri arasında Ankuva (Ankara), Alişar (Yozgat), Kültepe
(Kayseri), Afyonkarahisar, Eskişehir ve Kütahya sayılabilir. Ancak MÖ 700 yıllarında Kafkaslar
üzerinden Anadolu’ya giren Kimmerlerin baskısı sonucu zayıflayan Frig Devleti, bir süre Lidya
egemenliğinde kaldıktan sonra MÖ 546’ da Persler tarafından yıkılmıştır.

Mimari

Frig sanatının en güzel örneklerini gösteren önemli yerleşim yerleri arasında Gordion (Ankara-Polatlı,
Boğazköy (Çorum), Alacahöyük (Çorum), Eskiyapar (Çorum) ve Maşathöyük (Amasya) yer alır. Gordion’da
yapılan arkeolojik kazılarda değerli buluntular gün yüzüne çıkarılmıştır. Şehrin surlarla çevrili olduğu
anlaşılmış, surların doğu tarafında askerî anıtsal bir kapı tespit edilmiştir. Ayrıca kazılarda evler, mezarlar
ve çeşitli yapılar ortaya çıkarılmıştır. Malzeme olarak taş, kerpiç ve ahşap kullanılan bu yapılarda bir
giriş holü ve salondan oluşan İki odalı megaron planlı konutlar ortaya çıkarılmıştır. Bu evlerin cepheleri
geometrik bezemelerle zeminleri ise pişmiş toprak levha ve mozaiklerle süslenmiştir. Frig mimarisinde
kaya mezarları ve tümülüsler önemli bir yer tutar. Kaya mezarları genellikle beşik çatılı ve dikdörtgen
cephelidir. Bu tür mezarların en bilineni Eskişehir Yazılıkaya’daki ünlü Midas Anıtı’dır. Bu anıt Frig sanatını
yansıtan en güzel örneklerden biridir (Görsel 4.13). Tümülüsler; soylular, yöneticiler ve zengin kişiler için
yapılmış mezar anıtlarıdır. Ev biçimli bu ahşap mezar odalarına ölünün eşyaları konulduktan sonra odanın
üstü çatı ile kapatılıp üzerine toprak yığılmaktadır. Mezar odalarındaki ahşap süslemeler Frig sanatının
ileri bir seviyede olduğunu gösterir niteliktedir.

Görsel 4.13: Yazılıkaya Midas Anıtı, Eskişehir Görsel 4.14 : Gordion Büyük Tümülüs, Ankara

Gordion’daki Büyük Tümülüs, Frig mimarisinin en güzel örneklerini göstermektedir (Görsel 4.14). 50 m
yüksekliğindeki tümülüsün içinde ahşap bir mezar odası yer alır. Bu odanın içerisinde yaşı altmıştan
büyük olduğu tahmin edilen ve 1,59 m boyunda bir insan iskeleti ortaya çıkarılmıştır. Mezarın Kral Midas’a
ait olduğu düşünülmektedir. Günümüzde Friglerden kalma yüze yakın tümülüs tespit edilmiştir. Yirmi
beşe yakın tümülüste arkeolojik kazı yapılmış, ortaya çıkarılan mezar odalarındaki ölü armağanlarının
zenginlik ve çeşitliliğinin gömülen kişinin önemini ve statüsünü belirlediği anlaşılmıştır.

84