Page 114 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

RÖLYEF

15. yy. sonrası rölyefte çok büyük değişimlere rastlanmaz. Devinimin ön plana çıktığı gösterişten uzak
yaklaşımlar, Roma Kilisesi egemenliğindeki Barok Dönem’e oradan da daha zarif süslemelerin görüldüğü
Rokoko tarzına dönüşse de figür ve kompozisyon anlayışı, Klasik çizginin önüne geçmemiştir. Hatta 1800’lü
yıllarda Romantizm’in özgür ruhu diğer sanat alanlarında çok net hissedilirken geleneksel teknikler
bakımından üç boyutlu tasvirlerde konu ve yorumlar dışında bir farklılaşma yaşanmamıştır. 19. yy.da bazı
sanatçılar, alçak rölyefler üzerinde ince yüzey modelleme ve tasarımı
belirginleştirmeye yönelik denemeler yapmışlarsa da Rönesans rölyef
kavramı varlığını bir şekilde devam ettirmiştir.
20. yüzyılın başlarında Rodin’in yapmış olduğu ‘‘Cehennemin
Kapıları’’ adlı eseri ile rölyefte geleneksel egemenliğin kırıldığı
görülür. Rodin’in bu çalışmasında huzursuz, hareketli, kapı
zemininin dışına fırlayan yüksek formlar bulunur. Sanatçı,
rölyef zemininin dışında birçok figür yapmış, defalarca
bu figürleri söküp doğaçlama denebilecek yöntemlerle
yeniden konumlandırmış ve diğer figürlerin arasına
yerleştirmiştir. Bu figürlerin birçoğu sonradan düşünen
adam örneğinde olduğu gibi kendi başına sergilenerek
bağımsızlığını kazanan heykellere dönüşmüştür (Görsel
3.45).
20. yüzyıldan itibaren dinî düşüncenin yönetim ve sosyal
yaşamı düzenleme baskısı azalınca heykel ve rölyef sanatı
sivilleşmeye, kendi problemlerini serbest bir dille aktarmaya
başlamıştır. Rodin ile başlayan modernleşme kıvılcımları
soyut sanatın da kendisini göstermesiyle birlikte, rölyefte
doğa ve figürü sanatın başlıca konusu olmaktan çıkarmış ve
biçim anlayışında yeniden yapılanmaya gidilmiştir (Görsel
3.46).
Teknoloji ve sanayinin sağladığı olanaklarla Modern
sanatın soyut anlayış ve diğer akımların etkisiyle genişlettiği
ürün çeşitliliği rölyefe de yansımıştır. Üç boyutlu sanatlar,
doğasına ve madde esaslarına çok uygun olduğu hâlde
endüstri ile geciken buluşmasını konstrüktivizmle
gerçekleştirmiş ve geleneğinde yer alan taş, metal ve
ahşap gibi malzeme ve teknikleri değiştirmiştir. Bu tür
çalışmalar, soyut içeriklerle kendi iç yapısında değişimi
esas alan yeni bir yola girmiştir (Görsel 3.47).
Görsel 3.45: Cehennemin Kapıları, Rodin (1840-1917), bronz,
Paris, Fransa

Görsel 3.46: Güreşçiler, Henri Gaudier-Brzeska [Henri Gadıyer Görsel 3.47: Eldiven ile Kompozisyon, Pablo Picasso, 1930,
Bırısezka (1891-1915)], 1914, Güzel Sanatlar Müzesi, Boston Picasso Ulusal Müzesi, Paris

111