Page 185 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

4. Ünite

Sırlama Yöntemleri

Sırlamanın amacı; gözenekli veya mikro seviyede gözenekliliğe sahip pürüzlü yüzeylerin sır tabakasıyla kapla-
narak pişme sonrası camsı bir yüzey elde edip estetik olarak güzel bir görünüm oluşturmak ve dekorlama kolaylığı
sağlamaktır. Sır form yüzeyine çok kalın uygulanmamalıdır. Yüzey tozlu ve kirli olmamalıdır. Sır uygulanmış ürün-
ler sır pişirimi yapılmadan önce nemini kaybetmesi için belirli bir süre bekletilerek kurutulmalıdır.
Sırlama yöntemleri çok çeşitlidir. Sırlama; daldırma, püskürtme, fırça ya da bu yöntemlerin birlikteliği ile uygu-
lanır. Ancak bazı seramikler ilk fırınlama yapılmadan ham iken de sırlanabilir.

Batırma (Daldırma) Yöntemi: Sır uygulamasından önce par-
çanın yüzeyi temizlenir. Bu yöntemi uygulamak ve parçaları dal-
dırabilmek için yeteri miktarda sır olmalıdır. Bu sürecin sorunla-
rından biri, sırın yoğunluğunu doğru ayarlayabilmektir. Parçayı
tutacak veya parmak izi oluşmasına engel olacak bir maşa kulla-
nılabilir. Parça, sırın içine batırılarak tamamen dolması sağlanır.
Sırın parça yüzeyine eşit kalınlıkta dağıldığından emin olunma-
lıdır. Sırlama sırasında, sır sıvısının yoğunluğuna dikkat edilme-
lidir. Sırlanan parçanın fırın rafına değecek yüzeyi, mutlaka ıslak
bir sünger yardımı ile silinerek sırdan arındırılmalıdır. Aksi hâlde
fırın rafına yapışır. Sırlama işi biten parça ortamdaki kir ve tozdan
etkilenmemesi için hemen fırına yerleştirilmelidir (Görsel 4.61).

Görsel 4.61: Batırma yöntemi
Fırça İle Sırlama Yöntemi: Bu uygulamada farklı kalınlıklar-
da fırçaya ihtiyaç vardır. Fırça sır solüsyonuna batırılır ve yüzeye
uygulanır. İlk pişirimi yapılmış parça, oldukça emicidir. Sırın çok
hızlı şekilde çökmesini önlemek, içeriğin sıvı içinde askıda kalma-
sını sağlamak için yaklaşık %2 oranında epsom tuzları olan mag-
nezyum sülfat ya da magnezyum karbonat eklenebilir. Fırça ile iyi
bir sır katmanı elde etmek için, fırça hafif yan yatırılarak veya dik
tutularak kullanılmalıdır. Aksi hâlde sır, yüzeyde bombe oluşturur
ve sürmek güçleşir. Bu tür durumlarda sıra biraz su eklenebilir.
Çok emici bisküvi yüzey, hafifçe nemlendirilebilir. Fırçanın yüzeye
ilk yerleştirme alanı sürekli başlama alanı olarak kullanılır. Uy-
gulamayı ritmik hareketlerle yapmak yüzeye uygulanan basıncı
sabitleyecektir. Sır uygulamasından önce parçanın yüzeyi temiz-
lenir (Görsel 4.62).
Görsel 4.62: Fırça İle Sırlama yöntemi

Püskürtme Yöntemi: Sır uygulamasından önce parçanın
yüzeyi temizlenir. Püskürterek yapılan bu sırlama yöntemi için,
kompresöre bir hortum ile bağlı, üstünde sırlama haznesi olan
tabanca (pistole) mekanizmasına ihtiyaç vardır. Hızlı olan bu yön-
temin tek zorluğu, sırın yüzeye pürüzsüz ve eşit dağılmasını sağ-
lamaktır. Püskürtme yapılırken tabancanın yüzeye dik tutulması,
düzgün sırlama için önemli detaydır. Renk uygulamalarında ince
şekilde kaynaşma için çok uygun bir yöntemdir. Bu yöntem uy-
gulamalarında düzgün havalandırılan bir mekâna ihtiyaç vardır.
Kimyasal maddeler içerdiğinden iş güvenliği açısından koruyucu
maske, tulum, önlük, eldiven kullanılmalıdır. Ayrıca püskürtme
tabancası her kullanımdan sonra temizlenmeli ve sökülmüş bi-
çimde saklanmalıdır (Görsel 4.63).

Görsel 4.63: Püskürtme yöntemi

182