Page 187 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

4. Ünite

Sır, seramik malzeme üzerine uygulanan renkleri özellikle metal oksitlerle yapılan renklendirmeyi açığa çıka-
rarak değerini artırır. Farklı metal oksitler farklı özelliklere sahip sırlarla bir araya gelerek farklı sıcaklık ve teknik-
lerde pişirim yapılarak değişik renkler elde edilir. Örneğin bakır oksit kurşunlu sırlar yeşilin tüm tonlarını verir. Salt
alkalili kurşunlu sırlarda Mısır mavisi, bileşiminde az alkali bulunursa turkuaz, redüksiyonlu pişirimde Çin kırmızısı
elde edilir.
Sır altı boyalar, bisküvi pişirimi yapılmış form üzerine uygulanır. Daha sonra sırlama yapılır ve sır pişirimi ger-
çekleştirilir. Sanatçı boya uygulamalarını fırça, baskı veya püskürtme yöntemiyle yapabilir.
Sır üstü boyaları ise sır pişirimi yapılmış form üzerine uygulanır. Genellikle 700-850°C olan düşük pişirim sıcak-
lığı ile ikinci bir pişirim yapılır. Böylece boyanın sabitlik kazanması sağlanır (Görsel 4.65).

Bisküvi pişirimi aşaması Sıraltı boyama aşaması Sırlama aşaması Seramiğin tamamlanması
Görsel 4.65: Seramik Bisküvi pişirimi ve sırlama aşamaları
Sır Çeşitleri

Artistik sırlar: Endüstriyel üretimde kullanılmayan özgün formlara sanatsal değerler katan sırlardır. Artistik
sırların en belirgin yönü, çalışmalara doku ve renk özelliği katmasıdır. Renk ve dokular, rastlantı ve deneysel uygu-
lamalarla sağlanmaktadır.

Mat Sır: Seramik ürünlerin yüzeyini mat bir sır tabakası ile kapla-
yan, genellikle örtücü özellik gösteren ve parçanın kalitesini arttırıcı
özellikteki sırlar olarak tanımlanır. Mat sırlar ile seramik parçaların
çeşitli dekor olanakları vardır. Mat sır bileşimine göre çeşitli renk ve
oksitler ile renklendirilebileceği gibi üzerine parlak ve akıcı sırlar da
uygulanabilir. Mat sır üretiminde en çok kullanılan yöntem, renksiz
saydam bir sırın çeşitli katkılar ile matlaştırılmasıdır. Her katkı mad-
desi sıra farklı bir yüzey dokusu ve renklendirmede farklı özellikler
kazandırır (Görsel 4.66).

Görsel 4.66: Mat sır

Toplamalı Sır: Pişme sırasında damarlar ve adacıklar şeklinde
kümelenerek, yüzeyde alttaki çamur görülecek şekilde toplanan
sırlardır (Görsel 4.67).

Görsel 4.67: Toplamalı sır

184