Page 34 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

ÜÇ BOYUTLU SANATA GİRİŞ

11.1.3. Üç Boyutlu Biçimlendirme Yöntem ve Teknikleri

Üç Boyutlu Biçimlendirme Yöntemleri: Üç boyutlu sanatlarda en
temel biçimlendirme yöntemleri modelasyon, yontu ve inşa yönte-
midir. Modelasyon kil, plastilin, bal mumu gibi yumuşak malzemeler
biçimlendirilerek yapılırken yontu; ahşap, taş gibi sert malzemelerin
işlenmesi ile olmuştur. İnşa yönteminde ise farklı malzemelerin ekle-
me, kesme ya da birleştirme uygulamaları söz konusudur.
İlk çağlardan itibaren kullanılan taş, kil, ağaç ve pişmiş toprak
inançların, duyguların aktarımı için yapılan üç boyutlu sanatın ana
malzemeleri olmuştur. Sanatçı, uygulamada kullanacağı her mal-
zemenin doğasını bilmek durumundadır. Her malzemenin vereceği
görsel etki, uygulama şekli ve mekânda yarattığı algı farklıdır. Ge-
nellikle ‘’heykel’’ kelimesi, taştan veya ağaçtan yontularak yapılmış
formları çağrıştırır. Bu yüzden geçmiş dönemlerden bu yana heykel
ʻʻyontu’’ olarak da adlandırılır (Görsel 1.40, 1.41).
Yontu tekniği, tarih içinde en çok kullanılan tekniklerden bir ta-
nesidir. Michelangelo [Mikelanjelo (1475-1564)], mermerden heykel
yapmayı ʻʻMermer kütlenin içindeki figürü ortaya çıkarmak için ge-
reksiz parçaları çekip almak.’’ diye tanımlar.
Blok hâlindeki alçı, mermer, taş, ağaç ve kemik malzemeler yontu
tekniği ile biçimlendirilir. Bu malzemeler sert bir yapıya sahip olduk-
larından elle biçimlendirmek mümkün değildir. Çekiç, keski, ıskarpe-
la, murç (taşçı kalemi) tokmak, testere, törpü, eğe gibi araç-gereçler
sert malzemeleri biçimlendirmekte kullanılır. 19-20. yy.da yaşanan
teknolojik gelişmelerle birlikte üretilen elektrikli ve bilgisayar des-
tekli makinelerin sağladığı kolaylıklar düşünüldüğünde eski çağlarda
bir heykeltıraşın ne kadar büyük azim ve sabır duygusuyla çalıştığı
ortaya çıkmaktadır.
Üç boyutlu formun öncelikle farklı açılardan çizimleri ve maketi
yapılır. Kütle, ana biçim elde edilmek üzere kabaca yontulur. Fazla-
lıkları alınan kütle üzerine tasarımın ölçekli bir şablonu çizilir, şablon
dışında kalan bölümlerin parça büyüklüğüne göre uygun araç-gereç-
ler kullanılarak kütleden eksiltme işlemi yapılır. Ana hatları belirgin
olarak ortaya çıkan üç boyutlu çalışmanın ayrıntıları büyükten küçü- Görsel 1.40: 19. Uluslararası Zühtü Müridoğlu
ğe doğru aşamalı olarak işlenir ve yüzey üstünde gereken son düzelt- Ahşap Heykel Sempozyumu, 2012, Değirmen-
meler yapılır. dere, Kocaeli

Görsel 1.41: 11. Gaziemir Uluslararası Taş Heykel Sempozyumu, 2017, Gaziemir, İzmir

31
31