Page 31 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 11

1. Ünite

Mezopotamya'da da heykeller tanrıları, ölümsüzleştirmek amacıyla
yapılmıştır. Yunan heykel sanatı ise idealize edilmiş insan formunu hey-
kellere yansıtmaya çalışmıştır. Tanrıların insan bedeninde vücut bul-
duğuna inanan Yunanlılar, heykellerini ideal güzellik ve kusursuzluk
oluşturma çabası ile yorumlamış, Romalılar da bu mirası devam
ettirmiştir. Orta Çağ Avrupa heykel sanatı anlayışı, dinin katı ku-
ralları çerçevesinde kutsal konuların betimlenmesi şeklinde ger-
çekleştirilmiştir. Rönesans heykeli, Antik Yunan heykellerinin
oluşumunu destekleyen estetik düşünceyi temel alarak geliş-
miştir. Klasik Dönem heykellerinde doğanın taklit edilmesi
ile edinilen kusursuz güzellik anlayışı sayesinde, heykellere
hareket verilme çabası görülür. Barok Dönem'de ise heykel,
mimariden bağımsız olarak kamusal alanda kullanılmaya
başlanmıştır. Heykel 1900’lerden önce doğanın bir taklidi
olarak yapılıyorken 20. yy. Teknoloji Dönemi'nden sonra
geleneksel heykel anlayışı terk edilmeye başlanmıştır. Af-
rika sanatından etkilenen heykeltıraş Brancusi [Brankuş
(1876-1957)] doğa kökenli temalardan yola çıkmasına rağ-
men doğayı taklit etmeden biçimi yalın bir anlatıma dö-
nüştürmüştür. Heykeli bu şekliyle kendi doğal gerçekliği
ile çözümleyen Brancusi bu yeni biçim anlayışı ile soyutun
sınırlarına dayanarak kendinden sonra gelen heykel sanat-
çılarına ilham kaynağı olmuştur (Görsel 1.35). Bu dönem-
den sonra heykel sanatı, nesneleri farklı bir gözle görme
çabası içerisinde biçimlendirilmiştir. Doğadan hareketle
fakat doğada görülmeyen biçimler sanatçının yorumuyla
ele alınmıştır, değişen gerçeklik algısı ile heykelin biçim-
lendirme anlayışı da değişikliğe uğramıştır. Örneğin 20. yy.a
kadar boşluk, heykel için onu kuşatan bir kavram iken 20. yy.
ile birlikte ʻʻboşlukʼʼ da kütle kadar önemli bir eleman olarak
kullanılmaya başlanmıştır. Her şeyi deneme çabası, günümüz-
de heykel sanatının sınırlarını kıran zengin bir dile dönüşmüştür
(Görsel 1.36).

Görsel 1.35: Melle Pogany, Brancusi, 1931, Philadelphia (Filedelfiya) Müzesi

Görsel 1.36: Nandipha Mntambo (Nandipa Mantambo), Kadın Figürler, 2012, Zeitz (Zeyt) Müzesi, Güney Afrika

28
28