Page 68 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

HEYKEL SANATINA GİRİŞ

Aşık kemiğinin çözümlenmesinde içbükey ve dışbükey form-
lar ile yakalanan hacimsel etki, belirli bir düzen içerisinde algıla-
tılmaya çalışılmıştır. Yüzeye düşen ışık etkileri ile kütlesel form
güçlendirilmeye çalışılmış, farklı bakış noktalarından yararlanıl-
ması ile formun sahip olduğu hacim arttırılmıştır (Görsel 1.121).
Sanatta Form, Modül ve Bütün Arasındaki İlişki

Soyut ve somut nesnelerin bir yapıda bütünü oluşturacak
biçimde kompozisyon eleman ve ilkeleri kullanılarak yerleşti-
rilmesine düzen denir. Düzen oluşturma, tasarımcının zihninde
başlayan bir düşünme sürecidir. Büyük-küçük ilişkisi, armoni,
boşluk-doluluk, hareket, yön, ritim gibi kompozisyon ilkeleri bir
bütünü oluşturmak için nasıl kullanılacak ise bunlara karar ve-
rerek başlamak gerekir ve bu da düşünsel bir süreçtir. Bu süreç-
ten geçerek oluşturulan modüller, istenilen form bütünlüğü elde
edilinceye kadar tasarımcıya sonsuz olanaklar sunar. Bir birim ya
da modülden yola çıkılarak oluşturulan tasarımda renk, yön, bo-
yut, ışık-gölge değişiklikleri ile düşünmek bütüncül bir tasarımı
planlamada önemlidir. Tasarım üzerinde bir bütünü kurgularken Görsel 1.121: Aşık kemiğinin alçıdan plastik form hâli
ritim, ardıllık, zıtlık gibi ilkelerin uygulanması matematiksel ve
geometrik bir düzeni gerektirir (Görsel 122).

Görsel 1.122: Aşık kemiği ile birim, modül ve form oluşturma
Biçimsel Formun Analizi

Nitelikli plastik bir formun oluşum süreci tamamen problem çözme ve değerlerle düşünme sürecidir. Yapıt üze-
rinde düşünme, yorum yapma, kullanılan malzemenin seçimi ile gerçekleşen bu süreçte estetik bütünlüğü oluş-
turabilmek için kompozisyon eleman, ilke ve kavramları ile düşünebilmek sanatsal yaratma sürecinin niteliğini
belirler. Sanatsal yaratma süreci, kompozisyon elemanlarının renk, çizgi, doku vb. sanat ilkeleri doğrultusunda
nitelikli bir bütüne dönüştürme sürecidir.
Tasarım oluşurken çalışmanın kompozisyon bütünlüğü içinde tasarlanması, kompozisyon eleman ve ilkeleri
ile bir araya getirilmesi önemlidir. Kompozisyon elemanlarının düzenli ve uyum içinde bir araya getirilmesi ile
oluşturulan tasarımın nitelikli bir bütün hâline dönüşünceye kadar çalışılması esastır. Örneğin çizgi ile hareket ve
yön, ışık-gölge ile hacim, perspektif ile derinlik sağlamak kompozisyon elemanlarının bir sistem içinde nitelikli bir
bütün oluşturmasıyla gerçekleştirilir. Bu anlamda kompozisyonda en önemli ilke, her şeyin bütüne ait ve uygun
olmasıdır.
Eser analizi ise rastgele olmayıp belli bir disiplin içerisinde gerçekleşmesi gereken bir yöntemdir. Betimleme,
çözümleme, yorum ve yargı aşamalarını içerir.

65