Page 82 - ÜÇ BOYUTLU SANAT ATÖLYE 12

BÜST

Büst biçim olarak en yetkin düzeye Roma sanatında ulaşmış, Yunan sanatının özelliklerinden yola çıkarak son
derece gerçeğe uygun bir üslupta yapılmıştır. Eski Roma cenaze ritüelinin bir parçası olan ölmüş ataların bal mumu
maskelerini taşımak, portre betimlemelerinin gelişimini sağlamıştır. Roma sanatının ilk dönemlerinde boyun ve
baştan oluşan büstlere daha sonra omuzlar ve kollar dahil edilmiştir. İmparatorluk dönemlerinde büstler, betimle-
nen imparatorun isteği doğrultusunda biçimlendirilmiştir. Örneğin İmparator Cladius, Yunan büstlerinin gerçekçi
eğilimini, İmparator Neron Hellenistik Dönem’in idealizmini tercih etmiştir. Geç İmparatorluk Dönemi’nde bıyık,
sakal gibi kişisel özellikler de büstlere yansıtılmıştır. Bu dönemin bir başka özelliği ise göz irisinin ince bir çizikle
belirtilmesi ve göz bebeğinin delinmesidir. Roma Dönemi’nde yapılan büst çalışmaları, gerçekçi ve idealize edilmiş
temsilî çalışmalardır. Yapılan büstler, kişinin yetkilerini meşrulaştırmak ya da kişinin gücünü belirtecek özellikleri-
nin vurgulanması amacıyla karakteristik özelliklerinin yansıtıldığı karakter portreciliği şeklinde gelişim göstermiş-
tir (Görsel 2.4, 2.5, 2.6).

Görsel 2.4: İmparator Caracalla, MS 212, Görsel 2.5: Lucius Verus, MS 161, Metropolitan Görsel 2.6: İmparator Julio Claudian, MS 1.
Metropolitan Müzesi, New York Müzesi, New York yy., Metropolitan Müzesi, New York

Rönesans yeniden doğuş demektir ve bu dönem sanat
tarihinde klasik sanatın yeniden doğuşunu ifade etmekte-
dir. Rönesans Dönemi sanatçılarından Antik Çağ’ı taklit
etmeleri istense de süreç içinde birçok yenilik yaşanmış-
tır. Sanatçılar nesnelerin biçimi, yapısı ve görünümüne,
gölge ve ışığın uzaklığı ve yakınlığının belirlenmesine
ilişkin geniş çaplı araştırmalar yapmışlardır. Hey-
keller mimariden koparak özgürleşmiş, perspektif
kullanılmış, üslup olarak doğanın model alınma-
sı devam etmiştir. Sanat kiliseye değil sanattan
zevk alan, koruyup destek veren insanlara hizmet
etmeye başlamıştır. Sanat ve sanatçı kavram-
ları güçlenmiş, sanatçının saygınlığı artmıştır.
Rönesans Dönemi sanatçıları 15. yy.da klasik
büst geleneğiyle birlikte gerçekçi ve idealist
anlatıma sahip büstler yapmışlardır. Büst
çalışmalarında anatomik yapıya önem
verildiği gibi duyguların yansıtılması-
na da çalışılmıştır (Görsel 2.7).

Görsel 2.7: Rönesans Dönemi Büst, Güzel Sanatlar Müzesi, Boston

79