Page 189 - ÇALGI EĞİTİMİ ÇELLO 11

6. ÜNİTE

6. ÜNİTE: UYGULAMA SERGİLEME DAĞARCIĞI I

HAZIRLIK ÇALIŞMASI
• İlinizde verilen Türk sanat müziği, Türk halk müziği ve klasik Batı müziği konserlerini izleyiniz.
• Çevrenizde bulunan üniversitelerin müzik bölümlerinin ve popüler müzik gruplarının konserlerini
izleyiniz.

6.1. Türk Müziği

6.1.1. Türk Müziği Türleri

Geleneksel Türk müziği; Orta Asya’dan günümüze kadar Türk kültürünün özelliklerini yansıtan, kuşaktan ku-
şağa aktarılan ve geçmişle gelecek arasında kültürel bağ oluşturan bir müzik türüdür. Geleneksel müziğimiz; me-
lodik yapısı, çalgıları ve dağarcığıyla birlikte bin yılı aşkın süre hüküm sürmüş görkemli bir medeniyetin ve güçlü,
zarif bir sanat anlayışının da temsilcisidir. Türk halk müziği, Türk sanat müziği, askerî müzik ve dinî müzik olmak
üzere dört türe ayrılır:
a. Türk Halk Müziği Türleri: Türk halk müziği; Türk halkının duygu ve düşüncelerini yansıtan, kültüründen ve
yaşam biçiminden izler taşıyan bir müzik türüdür. Kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. Uzun
havalar ve kırık havalar olmak üzere iki türe ayrılır.
Uzun havalar, herhangi bir ölçüsü ya da ritmi olmayan ve serbest bir ezgiyle söylenen, çalınan ezgilerdir. Uzun
hava formları; maya, bozlak, barak, hoyrat, Arguvan, gurbet havası ve yol havasıdır.
Kırık havalar, belirli bir ritmi ve ölçü-
sü olan sözlü veya sözsüz ezgilerdir. Kırık
hava formları, türküler ve oyun havalarıdır.
Türküler; konularını halkın kendi yaşantısın-
dan alan, halkın duygularını yansıtan, hece
ölçüsüyle uyaklı olarak yazılan ve yine halk
ezgileriyle birleşmiş olan anonim eserlerdir.
Oyun havaları ise halk oyunlarına eşlik et-
mek amacıyla çalınan, ölçülü, ritimli, sözlü
veya sözsüz halk ezgileridir. Ülkemizde “ho-
ronlar” Karadeniz yöresinin, “zeybekler” Ege
yöresinin (Görsel 29), “bar ve halaylar” Doğu
Anadolu yöresinin, “karşılamalar” Trakya yö-
resinin oyun havalarıdır. Ayrıca çiftetelli ve
köçekçe gibi formlar da oyun havaları ör-
neklerindendir. Görsel 29: Ege yöresi zeybek oyun havası
1. ETKİNLİK
• Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, Kültür Bakanlığı ve TRT korolarının konser kayıtlarından uzun
hava ve kırık hava türlerine ait örnekler dinleyiniz.

b. Türk Sanat Müziği Türleri: Türk sanat müziği, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı İmparatorluğu dönemlerin-
de saray çevresi ile tekkelerde icra edilen, eğitimli bir çevreye hitap eden makam müziğidir (Görsel 30). Sözlü ve
sözsüz eser formları olmak üzere ikiye ayrılır.
Sözlü eser formları, söz için bestelenmiş ancak icrasında hem söz hem de saz kullanılan formlardır. Belli başlı
sözlü eser formları; şarkı, beste, semai, kâr, durak, naat, karçe, gazel, divan, köçekçe ve tavşancadır.
Sözsüz eser formları, sadece çalgı müziği için bestelenmiş formlardır. Belli başlı sözsüz eser formları; peşrev,
methal, saz semaisi, sirto, longa, taksim ve tasvirdir.

2. ETKİNLİK
• Yukarıda verilen bilgiler doğrultusunda, Kültür Bakanlığı ve TRT korolarının konser kayıtlarından sözlü ve
sözsüz eser formlarına ait örnekler dinleyiniz.

188 UYGULAMA SERGİLEME DAĞARCIĞI I