Page 29 - HALK DANSLARI VE MÜZİKLERİ

2.1. ELAZIĞ YÖRESİ HALK DANSLARININ ÖĞRETİMİ

ÜNİTE HAZIRLIK SORULARI
1. Halay hakkında neler biliyorsunuz?
2. Elazığ ve Adıyaman yöresi halk oyunları ile ilgili neler biliyorsunuz?
3. Elazığ ve Adıyaman yöresi müzik kültürü ile ilgili düşünceleriniz nelerdir?

Görsel 2.1: Devlet Halk Dansları Topluluğu (Adıyaman Yöresi)
Halay; Anadolu’nun genellikle doğu ve iç kesimlerinde davul-zurna eşliğinde toplu, sıralı ve bağlı şekilde
oynanan bir oyun türüdür (Görsel 2.1). Kalabalık anlamına gelen “alay”dan türeyen halay sözcüğü, bölgelere
göre haley, aley, haliy gibi değişik adlar da alır. Kökleri çok eskiye gittiği tahmin edilen halay türündeki oyunlar,
birçok kültürde törensel dans olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın-erkek ayrı veya karma olarak bazı yöreler-
de daire, bazı yörelerde ise hilal şeklinde bir dizi oluşturularak oynanır. Oyuncu sayısında sınırlama yoktur.
Halayın başında halaybaşı, sonunda ise pöçcük bulunur. Halay, bu kişilerin yönlendirmesi ve komutları ile bir

disiplin içinde hareket ettirilir. Bazı halaylarda ise halaybaşı, oyunun ezgisine uygun şekilde solo hareketler

yaparak oyuna renk katar. Oyuncular, birbirlerini küçük el parmaklarından tutarak ya da birbirleri ile kol kola

girerek diziyi oluşturur. Bazı halaylarda bu diziliş, ir üre sonra değişirken bazılarında ise oyunun sonuna
s
b

kadar sürer.
Halaylar genel olarak ağırdan başlar ve hızlanarak biter. Halayların içinde ağırlama, yürütme, yeldirme ve
hoplatma gibi bölümler bulunur. Halay oyununa eşlik eden çalgılar yörelere göre farklılık göstermekle birlikte
genellikle davul ve zurnadır. Bazı yörelerde kadınlar türkü söyleyip def çalarak da halay çekerler. Halaylar;
düğün, nişan, kına gecesi, bayramlar ve askere uğurlama gibi toplu hâlde yapılan çeşitli eğlencelerde oynanır.
Anadolu’da yaygın olarak oynanmış ve geçmişten günümüze her zaman canlılığını korumuş olan halaylar,
günümüzde özellikle hemşehri dernekleri başta olmak üzere çeşitli kurum ve kuruluşların desteği ile sahne
performansı olarak da icra edilmektedir.
Düşünelim - Tartışalım
1. Bildiğiniz halay oyunu müziklerinden örnekler veriniz.
2. Yaşadığınız bölgede hangi etkinliklerde halay oyunları oynanmaktadır?
Örnekler veriniz.