Page 12 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

KİTABIN TANITIMI
1.
Aşağıda müzik alanında yapılan Barok Dönem’e ait yenilikleri gösteren bir tablo veril-
miştir. Siz de Batı Müziği Tarihi dersi bilgilerinizden yararlanıp dönemin toplumsal gelişim
ve değişimlerini araştırınız, tabloda boş bırakılan alanları doldurunuz.
1600-1640 1680-1710
1600’de Giulio Caccini (Culyo Kaçini) ve Jacopo Peri 1627’de Heinrich Schütz ilk Almanca ope- Purcell ve Handel’in çaldığı 1700’de İtalyan keman, vi-
(Yakopo Peri) hayatta kalan en eski opera olan Eury- ra olan Dafne’yi yazdı. 1628’de Venedik’e Londra’daki St. Katharine’s yola ve çello yapım ustası
dice’yi (Yoridisi) yazdı. Emilio de Cavalieri’nin (Emilyo gidip Monteverdi ile çalışmalarına başladı. (Seyn Kaatrıns) Cree (Kri) Antonio Stradivari’nin (An-
de Kavalieri) oratoryosu La Rappresentatione di Anima Kilisesi orgu. tonyo Stradivari) 20 yıllık
et di Corpo (La Rapresentatione di Anime et di Korpo), altın dönemi başladı.
Roma’da sahnelendi.
1681’de Arcangelo Corelli 1703’te Antonio Vivaldi
1602’de Giulio Caccini’nin modern stildeki monodik mad- (Arkancelo Korelli), Trio (Antonyo Vivaldi), Vene-
Ünite ve konu isimlerinin rigal ve arya koleksiyonu Le nuove musiche (Le nuave Sonatas (Trio Sonatas) dik’te bir yetimhane olan
musike) (Yeni müzik) Floransa’da yayınlandı.
Op.1’i Roma’da yayımladı.
Ospedale Della Pieta’da
(Ospedale Della Pieta)
1607’de Claudio Monteverdi’nin (Klaudyo Montever-
belirtildiği, ünitede kullanı- di) ilk operası Orfeo, Mantua’daki Palazzo Ducale’de 1685’te üç önemli Barok başkemancı olarak görev-
Dönem bestecisi olan
lendirildi. Müziğinin büyük
(Palazzo Dukale) sahnelendi. Monteverdi daha sonra
Handel (Hendel), J.S.Bach
1613’te Venedik’teki St. Mark (Sen Mark) Bazilikası’nda
bölümünü bu yetimhanenin
(Yohan Sebastian Bah) ve
rası için bestelemiştir.
1. ÜNİTE lacak kavramların yer aldığı müzik direktörü oldu. 1619’da Psalmen Davi- 1637’de ilk kamusal opera 1640’ta Matteo Sellas Domenico Scarlatti (Dome- kadınlar korosu ve orkest-
niko Skarlatti) doğmuştur.
1608’de Girolamo Fresco-
sayfadır.
1686’da Lully’nin (Luli) lirik 1695’te İngiliz besteci
binası olan Teatro San
ds (Piasalmen Deyvids),
(Mattu Zellas) yapımı gitar.
baldi (Cirolamo Freskobal-
Pursel), Kraliçe Mary’nin
ki Palais Royal’de (Pale
sino), Venedik’te Frances-
ORKESTRA MÜZİĞİNDE di), Roma’daki St. Peter Heinrich Schütz’un (Ayrik Cassiano (Tiyatro San Ka- trajedisi Armida, Paris’te- Henry Purcell (Henry
(Sen Peter) Bazilikası
Şuutz) ilk koro ve çalgılar
Royal) sahnelendi.
(Mari) cenaze müziğini
co Manelli’nin (Françesko
organisti olarak görevlen-
için kutsal müzikler ko-
BAROK DÖNEM dirildi ve dört bölümlük leksiyonunu Dresden’de Manelli) L’Andromeda’sı besteledikten hemen sonra İtalyan keman yapımcısı
Stradivari’nin atölyesi.
36 yaşında hastalandı ve
yayınladı.
(Landromeda) ile açıldı.
Fantasias’ın (Fantazyaz)
ilk kitabını yayımladı. hayatını kaybetti.
1640-1670 1720-1750
1643’te Antwerp’te (Antverp) 1668’de Antonio Cesti’nin (Antonyo Cesti) Il pomo d’oro (İl Pomo 1723’te Leipzig’deki (Laypzigh) 1725’te Antonio Vivaldi,
Andreas Rucker (Andreas Doro) Operası Viyana’da sergilendi ve bu opera o zamanın en ilgi Thomasschule’de Dört Mevsim’i yayımladı.
Rokkea) yapımı klavsen. gören sahne sanatları arasındaydı. Aynı yıl Dietrich Buxtehude (Toomashuli) kantor olarak
(Ditriş Bukstehude) Almanya’da, Lübeck’teki (Lübek) Marienkirsche’te görevlendirilen J.S. Bach, aynı İtalyan kemancısı ve bes-
(Marienkirkh) organist olarak görevlendirildi.1705 yılına gelindiğinde zamanda şehrin fiilen müzik tecisi Vivaldi
Johann Sebastian Bach (Yohan Sebastian Bah), Buxtehude’yi dinle- direktörü olmuştu.
mek için 400 km yol katedecekti.
2.3. KLASİK DÖNEM ESERLERİ Leipzig’de Jean Sebastian Bach heykeli.
SESLENDİRME 1653’te Jean Baptiste Lully (Jan Baptis 1742’de Handel’in orator-
Luli), kraliyet enstrümantal müzik bestecisi yosu Messiah (Mesaya),
Dublin’in (Dablin) The New
HAZIRLIK SORULARI olarak görevlendirildi. Music Hall’ündeki (Dı Niu
Muzik Hol) bir hayır konse-
1. Bestecilerin eserlerindeki yenilikler, müzik tarihindeki dö- rinde sergilendi.
nemleri nasıl etkilemiştir? Müzik dönemlerini araştırarak 1750’de Bach’ın ölümüyle
sınıfınızda tartışınız.
2. Bir eserin klasik olabilmesi için hangi özelliklere sahip Barok Dönem son bulmuş-
tur.
olması gerekir? Düşüncelerinizi söyleyiniz.
3. Klasik kelimesinin özelliklerini sanatın başka hangi dal-
KAVRAMLAR ÜNİTE KONULARI larında görüyorsunuz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla
paylaşınız.
1. Barok Dönem 1.1. Barok Dönem Eserleri 16 17
1.2. Barok Dönem Bestecileri
1.3. Barok Dönem Eserleri Seslendirme
İlgili dönemde müzik alanın-
2.3.1. KLASİK DÖNEM ESERLERİ
daki gelişmeleri ve yenilikleri
Klasik Dönem eserlerinde yalınlık ön plandadır. Çok süslü melodiler yerine kısa, yalın ve anlaşılır mü-
13 zik cümlelerine yer verilmiştir. Klasik Dönem eserlerinin başlıca özelliği, içerik ve biçim arasında dengenin
kurulmasıdır. Aynı zamanda eser içinde karşıtlıkların da kullanıldığı bir dönemdir. Bir temanın kendi içinde gösteren tablodur.
bile karşıtlıklar görülebilmektedir.
1800, Beethoven’ın 1. Senfoni’si
1808, Beethoven’ın 5 ve 6. Senfoni’si
1781, Haydn’ın Op. 33 Yaylı Kuartet’leri 1816, Rossini’nin Sevil Berberi
1781/1782, Mozart’ın Saraydan Kız Kaçırma’sı 1821, Weber’in Freischütz’i
1755, Haydn’ın 1. Yaylı Kuartet’i 1786, Mozart’ın Figaro’su 1824, Beethoven’ın 9. Senfoni’si
1759, Haydn’ın 1. Senfoni’si 1791, Mozart’ın Sihirli Flüt’ü Konuların kazanımlarını des-
1762, Viyana’da Gluck’un Orfeo’su 1798, Haydn’ın Yaradılış’ı Öğrencilerin sınıf içinde konu-
ya yönelik etkin katılımını sağ- tekleyici etkinlik örneklerinin
1750 1750 1780 1790 1800 1825 bulunduğu bölümdür.
Tablo 2.1: Klasik Dönem besteci ve eserleri kronolojisi lamayı amaçlayan bölümdür.
78
1. 1. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
Aşağıda verilen görselleri ve eser isimlerini inceleyiniz, hangi besteciye ait olduğu- Aşağıda sonat formuna ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim
nu boş bırakılan yerlere yazınız. teknolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti dü-
1.3. BAROK DÖNEM ESERLERİ zenleyerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
SESLENDİRME Dönemin besteci ve eserle- A. BACH’IN FLÜT VE KLAVSEN İÇİN SONATI, Sİ MİNÖR (BMW 1030)
rini gösteren şemadır. BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR
HAZIRLIK SORULARI
1. Herhangi bir döneme ait eser seslendirirken dönemin ru- Andante 4/4’lük ölçüdeki 1. bölüm; akıcı, dengeli ve zengin kontrpuan yapısıyla ilgi çeken
hunu yansıtabilmek için neler yapılmalıdır? Düşüncelerinizi bir bölümdür.
paylaşınız.
2. Farklı dönemlere ait eserler seslendirirken dönemlerin çal- Largo 6/8’lik ölçüde ve re majör tondaki 2. bölüm tatlı ve geniştir. Tek sesliliğe yakın
ma stillerini öğrenerek seslendirmenin faydaları nelerdir? yapısıyla birinci bölüme kontrast oluşturur. Klavsenin arpej biçimindeki eşliğinde
Arkadaşlarınızla paylaşınız.
3. Tarihsel dönemde sosyal yaşantıyı ve bestecinin hayatını flütün melodisi duyulur.
öğrenmenin, eser seslendirmedeki önemini söyleyiniz.
Başlıca Eserleri Başlıca Eserleri Başlıca Eserleri Presto 4/4’lük ölçüdeki 3. bölüm, çok hızlı tempoda klavsen ve flütün birlikteliğiyle başlar.
Çok sesli biçimde işlenmiştir.
Kral Lear, Macar Dansları, Si Bemol Minör Sonat,
Allegro 12/16’lık ölçüdeki 4. bölüm, gigue tarzındaki yapısı ve virtüöz havasıyla üç sesli
İlkbahar, Lullaby, Fa Majör Balad, füg biçiminde gelişir ve parlak sona ulaşır.
Yaylı Çalgılar Kuarteti... Re Minör Piyano Konçertosu... 24 Prelüd...
1.3.1. BAROK DÖNEM ESERLERİ 2. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
Aşağıda süit formuna ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim tek-
Ünitenin alt konu başlığının ve nolojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzenle-
Rönesans Dönemi’nin durağan çok sesliliği yerini Barok Dönem’de canlı ve özgür kalıplara bırakmıştır. yerek eserin özellikleri ve formun yapısı hakkındaki düşüncelerinizi söyleyiniz.
16. yüzyılda yazılan madrigaller ve motetler bu dönemde de yazılmaya devam etmiştir. Besteciler eserlerin-
de kişisel duygularını ifade etmek yerine insani duyguları ön plana çıkarmışlardır. Dans müziklerinde nota üniteye hazırlık amaçlı soruların
değerleri ölçü çizgisi olmadan yazılmış ve kuvvetli-zayıf zamanlı ritim kalıpları kullanılmaya başlanmıştır. B. BACH’IN VİYOLONSEL SÜİTİ NO. 3, DO MAJÖR (BMW 1009)
Eserlerde söze önem verilmiş, recitative (reçitatif) üslup ön plana çıkarılmıştır. Rönesans Dönemi eserle- Süitte kullanılan do majör tonalite, çalgıya dört sesli akorları rahat çalma olanağını ve kalın seslerin
rinde müziğin temeli farklı partilerin oluşturduğu çokseslilik temeline dayanırken, Barok Dönem eserlerinin bulunduğu bölümdür. tınısının daha güzel olmasını sağlar.
temeli süslü üst partilerle sade bas partilerinin birlikteliğine dayanmaktadır.
BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR
Okuma
Metni Prelüd 4/4’lük ölçüdeki tutkulu prelüdde önce rahat ve akıcı olan tavır, figürlerin ve anla-
ETÜT ÇALIŞMASI NEDEN YAPILMALI tımın sürekli değişmesiyle bir kontrast yaratır.
Allemande 4/4’lük ölçüdeki allamande, hızlı şekilde üç tane 16’lık notayla başlar ve bu hare-
Çalgı eğitiminde teknik geliştirmek amacıyla yazılan küçük eserlere “etüt” denir. Tekniğin geliştiril-
mesi ve ilerlemenin sağlanması için etüt çalışması önemlidir. Eser çalışmadan önce çalgı eğitiminin ket, bu ağır dansın ikinci bölümünü harekete geçirir.
ilerletilmesi ve gerekli teknik yeterliliğe ulaşılması için etüt çalışmaları yapılmalıdır. Başlıca Eserleri Başlıca Eserleri Başlıca Eserleri Courante 3/4’lük ölçüdeki courante, İtalyan keman ekolünün couranteleri gibi canlı ve çe-
Etütler birden fazla tekniğe yönelik olabilir. Etütlerin içerikleri eserlerin teknik ve müzikal olarak Bitmemiş Senfoni, La Campanella, kicidir. Bu bölümün hem keman hem de gitar için yapılan düzenlemeleri, uzun
doğru seslendirilmesini amaçlar. Etüt çalışmaları bu yönüyle önemlidir. Etütlerin içerdiği teknikler, öğ- Konuların pekiştirilmesine yönelik Kül Kedisi, yıllardan beri yorumlanmaktadır.
rencinin repertuvarına aldığı eserleri seslendirirken karşılaşabileceği zorlukları giderebilmesini sağlar. Alabalık Beşlisi, Sevil Berberi, 1. Keman Konçertosu, Sarabande
Çalgı eğitimi sürecinde yararlanılan etütler, çalgı tekniğinin gelişmesini sağlar. Etüt çalışmalarında 3/4’lük ölçüdeki sarabandenin acıyla yüklü havası daha ilk ölçüde belirir.
melodik ve armonik çözümlemeler yapılmalı, teknik becerinin kazanılması kolaylaştırılmalı ve böylece okuma metinlerinin bulunduğu İki Piyano için Sonat... Tancredi, 24 Caprice, Bourre I-II
öğrenmenin kalıcı olması sağlanmalıdır. Yapılan bu çalışmalar, eseri bütün olarak kavrayabilme yeti- Bu ağır havayı 4/4’lük ölçüdeki bourreelerin neşeli ve akıcı havası hemen değiştirir.
sini geliştirmeyi amaçlar. Hırsız Saksağan... 12 Sonat, Menüetler… İkinci bourreeden sonra birinci bourreeye geçilir.
bölümdür. Gigue 3/8’lik ölçüdeki giguede; o dönem için oldukça modern, hareketli ve kendine
Müfide ACAR
25 özgü bir anlatım özelliği bulunmaktadır.
150
20
10 11