Page 147 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

3.1.1.ROMANTİK DÖNEM ESER FORMLARI

Klasik Dönem’in kural ve sınırlarını bir kenara bırakmak isteyen Romantik Dönem besteci ve sanatçıla-
rı, yeni müzik formları oluşturmuştur. Bu dönemde solo çalgı ve solo ses için yazılan eserler, piyano sonat-
ları, oda müziği eserleri ve liedler kullanılmıştır. Piyano müziklerinin çoğunluğu dans formlarında yazılmıştır.
Bu formlar arasında rapsodi, vals, programlı senfoni, lied, mazurka ve prelüd kullanılmıştır.

3.1.2. ROMANTİK DÖNEM ESER FORMLARI VE ÖZELLİKLERİ

Romantik Dönem bestecileri, piyano için çok sayıda eser bestelemiştir. Piyano müziklerinin yanı sıra
lied, bir başka üretim alanıdır. Romantik Dönem’de oda müziği türünde yapıtlar verilmiştir. Oda müziği
türünde eserler veren bestecilerin başında Johannes Brahms gelmektedir. Brahms’ın sayıca az olmakla
beraber oldukça önemli oda müziği eserleri bulunmaktadır. 19. yüzyılda Gioacchino Rossini ile büyük ge-
lişmeler gösteren opera, Avrupa müzik hayatında önemli bir yere sahip olmuştur.
Romantik Dönem’de lied, vals, polonez, mazurka gibi danslar; noktürn, fantezi, romans, rapsodi ve kü-
çük piyano parçaları; senfonik şiir, prelüd ve programlı senfoni gibi orkestra eserleri en çok üretilen formlar
olmuştur. Bu dönemde opera, büyük gelişme göstermiş ve önemli eserler verilmiştir.

LİED
Şiir dizelerinin piyano eşliğinde şarkıya dönüşmesidir. Bu dönemin en gözde vokal biçimidir. Schubert,
Schumann, Brahms, Strauss; Romantik Dönem’in lied ustalarıdır.

VALS
Üç zamanlı, birinci vuruşu kuvvetli, dönerek yapılan Alman dansıdır. 19. yüzyılın ilk yarısında klasik
biçimiyle çalgı müziğinde yer almıştır.

MAZURKA
Orta hızda çalınan, geleneksel Polonya halk dansıdır. Chopin, ikisi tamamlanmamış 58 mazurka beste-
lemiştir. Geleneksel müziğin neşeli karakterine karşılık, Chopin mazurkaları hüzünlü ve melankoliktir.

RAPSODİ
Genellikle ulusal ezgilerden ve halk şarkılarından esinlenerek yazılan, özgür biçimli, yalın, çalgısal
eserlerdir.

PRELÜD
Barok Dönem’in soylu kesimine gösterilen tepki yüzünden Klasik Dönem bestecileri prelüde ilgi göster-
memiştir. Romantik Dönem bestecileri, prelüdü yeniden keşfetmiştir. Romantik Dönem prelüdlerinin amacı
belirli bir ruhsal durumu doğaçlama olarak dile getirmektir.

PROGRAMLI SENFONİ
Senfonik orkestranın bütününün ya da bir bölümünün olanaklarını kullanan bir formdur. Berlioz’un Fan-
tastik Senfoni’si ve Liszt’in Faust Senfonisi bu türün en önemli eserlerindendir. Romantik Dönem bestecileri
olan Schumann ve Brahms da müzikteki bu yapıyı devam ettirmiştir.
Programlı senfoni biçimi; vokal müzikten çok çalgı için yazılan, çalgılarla bestecinin iç dünyasının dra-
mını yansıtmayı amaçlayan, çalgı topluluğu için yazılmış, şiirsel, betimleyici bestelerdir. Programlı müzikler
giderek senfonik şiir biçimini oluşturmuştur. Senfonik şiir ise süit biçiminin genişlemiş şeklidir.

146