Page 75 - ÇALGI TOPLULUKLARI (BATI MÜZİĞİ) 12

3. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
Aşağıda sonat formuna ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim tekno-
lojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzenleyerek
dönemi ve form özelliklerini tanımaya çalışınız.

MOZART’IN KEMAN SONATI (LA MAJÖR, KV526)

İlk keman sonatını 7 yaşında yazan Mozart’ın Viyana’da 1787 yılında tamamladığı KV526 Sonatı,
son önemli keman sonatıdır. Mozart’ın kent dışında olduğu o günlerde besteci Carl Friedrich Abel’in (Karl
Firederik Abel) 1787’deki ölümünü haber alması üzerine bu eseri yazdığı sanılmaktadır. Çünkü sonatın
son bölümünde Abel’in Op. 5 no. 5 Piyano Üçlüsü’nün ismi belirtilmiştir.

BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR

1. Bölüm 6/8’lik ölçüde ve la majör tonunda başlayan oldukça çabuk (molto allegro) ve
(molto allegro) sevimli tema, hemen sergilenir. İlk ve son temalar, gelişimde cesurca ton deği-
şimlerine uğrar.

2. Bölüm 4/4’lük ölçüde, re majör tonunda ve ağırca (andante) tempodaki bilgeliği şiirsel ve
(andante) dinlendirici bir havada yansıtır.

3. Bölüm 4/4’lük ölçüde, la majör tonunda ve çok hızlı (presto) ilk bölümün coşkusunu
(andante) aşan biçimde, genişletilmiş ve uzun örülmüş bir rondodur. Ana tema, tam Bach
benzeri bir kontrpuanla üç sesli olarak işlenmiş ve melodik yönü çok sesliliğin
arkasına gizlenmiştir. Çok sesli bir coda ile doruğa ulaşan bölüm, heyecanlı sona
ulaşmaktadır.

4. AÇIKLAMALI DİNLETİ ETKİNLİĞİ
Aşağıda sonat, formuna ait örnek eserin bölümleri ile ilgili açıklamalar yapılmıştır. Bilgi ve iletişim tekno-
lojilerini kullanarak eserin kayıtlarına, video görüntülerine veya notalarına ulaşınız; bir dinleti düzenleyerek
dönemi ve form özelliklerini tanımaya çalışınız.

BEETHOVEN’IN PİYANO SONATI PASTORAL (NO. 15, RE MAJÖR, OP. 28)

Sonat 1801 yılında yazılmıştır. Beethoven bu sonatını tamamladıktan sonra arkadaşı Jean Baptiste
Krumpholz’a (Jan Baptist Kurumpholz) şimdiye kadar yazdıklarından memnun kalmadığını ve yeni bir
stilde eser yazmayı düşündüğünü söylemiştir.

BÖLÜMLER AÇIKLAMALAR

1. Bölüm 3/4’lük ölçüde ve re majör tonundaki bu bölüm, çabuk (allegro) tempodadır; tüm
(allegro) temalar adeta bir şarkıyı yansıtır gibidir. Gelişiminde ise ana tema, bölümler ha-
linde pek çok kez duyurulur. Temanın iki kez tümü, üç kez yarısı, dört kez son
çeyreği ve 32 kez de son ölçüsü tekrar edilir.

2. Bölüm 2/4’lük ölçüde ve re minör tonda başlar. Ağırca (andante) tempoda, bas sesler
(andante) üzerine kurulan, tutkulu ve minör tonda bir şarkı; yine birinci bölümü anımsatır.
Ciddi bir törene benzeyen bu bölüm, majör tonda zarif ve ritmik motifle kesilir.

3. Bölüm 3/4’lük ölçüde ve çok neşeli (allegro assai) tempodadır. Uzun tutulan tınılar ve
(scherzo akorlarla köy müzikçilerinin ürününe benzeyen, aşırı sonat kaygısından uzak bir
allegro assai) “scherzo”dur (şikertzo). Trio bölmesi, sekiz ölçülük bir melodidir. Dört kez değiş-
meden tekrarlanan melodi, her seferinde başka armoniyle belirir.

4. Bölüm 6/8’lik ölçüde ve re majör tonundadır. Neşeli (allegro) tempodaki birinci ve ikinci
(rondo: allegro ma temalar, birbirine benzer biçimde pastoral bir karakterdedir. Üçüncü tema, ön-
non troppo) cekilere kontrast oluşturur. Ciddi bir ortam, neşeli ve dost bir dünyaya dönüşür.

74