Page 17 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

gesi kullanılır. Nota yazısında “sul tasto”, “tasto”, 2
“dolce” terimleriyle belirtilir. 1 3
Gitar seslendirmede gitarın üç ana ton bölgesinin
dışında, sağ el parmaklarının açısı ve tırnağın kul-
lanımı da ton üretmede oldukça önemlidir. Gitar te-
linin tırnaktan üç farklı kaçış noktası bulunmaktadır
(Görsel 1.2). Bu kaçış noktalarına göre gitarda üre- Görsel 1.2: Parmağın
tilen tonun renkleri belirlenmektedir. Görsel 1.2’de 1 Renk Bölgeleri
numara olarak gösterilen tırnak bölgesinden kaçan
telin çıkardığı ses diğer bölgelere oranla daha koyu
bir renkte tınlar. Bu bölgeyi kullanmak için yorumcu,
el ve parmak açısını bu bölgeyi rahat kullanmak için konumlandırmalıdır. Buna
göre sağ el parmakları, tellere yorumcuya göre sola dönük bir açıyla yerleşti-
rilmelidir. Tele, sağ el parmağının sol tarafı ilk temas noktası, tırnağın yan yüzü
ikinci temas noktası olmalıdır. Ayrıca tırnağın yapısında herhangi bir köşe bu-
lunmamalı, eğer köşe varsa mutlaka törpülenmelidir.

Görsel 1.2’de 2 numara olarak verilen tırnağın tepe noktasından kaçan telin
çıkardığı ses parlak, açık ve hacimlidir. Bu bölgeyi kullanmak isteyen yorumcu
sağ el parmak uçlarını tellere daha dik gelecek bir açıyla konumlandırmalıdır.
Tele temas eden ilk kısım parmak ucu olmalı, tırnak ikinci temas noktası olacak
şekilde hareket edilmelidir. Gitarda apoyando tekniği için genellikle bu bölge
kullanılır. Bu bölgeyi kullanmak için tırnağın boyu çok uzun olmamalıdır. Aksi
hâlde ton çok daha açık renkli üretilir ve telin tırnağa sürtünme sesi çıkabilir.
Ayrıca telin tırnağa sürtünme oranı arttığı için çok hızlı pasajların çalınması zor-
laşır.
Görsel 1.2’de 3 numara olarak verilen bölge çok fazla kullanılmasa da bazı
Güney Amerikalı gitaristler sayesinde literatüre girmiştir. Hemen hemen 1 no’lu
tırnak bölgesiyle aynı renkleri üretse de tonun daha puslu elde edilmesine ola-
nak tanır. Ancak uygulanışı, genelgeçer sağ el tekniğinin tel üzerindeki konu-
munu tümden değiştirdiği için yaygın olarak kullanılmaz. 3 no’lu bölgeyi kullan-
mak için sağ el parmaklarının yorumcuya göre sağ tarafı tele temas eder. Bu
nedenle uygulanışı diğer bölgelere göre daha zahmetli ve zordur. Yorumcu bu
bölgenin rengini üretmek isterse 1 no’lu bölgeyi tellere daha dar bir açıyla uy-
gulayarak rahat bir şekilde koyu ve puslu bir ton elde edebilir.

Gitar yazısında parmakların ürettiği renkler belirtilmez. Kullanılacak ton ve
renkler tamamen yorumcuya bırakılır. Yorumcu eserlerin dönemine, türüne, for-
muna, ifadesine, hızına, dinamiklerine göre ve varsa içerdiği anlam özelliklerine
göre kullanacağı ton ve renklere karar verebilir. Ton ve renk üretme zamanla ve
usta yorumcuları dinleyip inceleyerek gelişen bir olgudur. Bu konuda gelişme
göstermek için çokça araştırma ve deneme yapmak gerekmektedir. Usta gi-
tar yorumcularının sağ el parmak açıları, tırnak şekilleri incelenmeli ve eserleri
seslendirirken gitarda hangi ton bölgelerini, sağ elde hangi renkleri kullandıkları
araştırılmalıdır.
Gitarın üç ana ton bölgesi ve sağ el parmağının üç ayrı bölgesi bir ressamın
renk paletine benzetilebilir. Bir ressam nasıl ki istediği renkleri karıştırıp hayal
ettiği rengi buluyorsa bunu bir gitar yorumcusu da gitarıyla yapabilir. Söz geli-
mi tasto bölgesinde parmağının açılarını değiştirerek farklı ton ve renkler elde
edebilir. Yahut ponticello bölgesinde aynı işlemi uygulayarak ton ve renk farkını
değiştirebilir. Bu nedenle bir müzikal cümlenin üzerinde birçok ton ve renk ça-
lışması yapılmalıdır. Her farklı ton ve rengin anlatım ve ifadeye etkisi üzerinde
düşünülmelidir. Öğretmen rehberliğinde hangi ton ve rengin ifadeye daha uy-
gun olduğu belirlenmeli ve nota üzerinde gösterilmelidir.

15