Page 13 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

1. SESLENDİRME VE YORUMLAMA

Hazırlık Çalışması
1. Bildiğiniz bir gitar eserini farklı gitaristlerden dinleyiniz. Yorum farklarını sınıfta arkadaşları-
nızla tartışınız.

Birçok genç müzisyen müzik eserini seslendirmede; eserin üzerinde belirtilen notalara, hız terimi-
ne, gürlük işaretlerine, ritmik değerler gibi çeşitli unsurlara uymanın yeterli olduğunu düşünmektedir.
Elbette bir müzik eserinin doğru ve etkili yorumlanması için besteci notaların üzerine yazdığı birçok
işaretle ve müzik terimleriyle yorumcuyu yönlendirmiştir. Ancak bir parçanın seslendirilmesi notanın
üzerinde belirtilmeyen başka unsurların uygulanmasını da gerektirir. Örneğin, bir staccato notanın
veya aksanın ne derece kesik veya keskin yapılacağının yorumcu tarafından bilinmesi gerekir. Dola-
yısıyla seslendirme ve yorumlama aslında benzer bir anlayışı temsil eder. Seslendirme ve yorumlama,
bir müzik eserinin en müzikal hâliyle yeniden yaşatılmasıdır.
Her yorumcu çaldığı eseri bir veya daha fazla bileşeninden dolayı farklı şekilde çalabilir. Ancak
yine de belli bir çerçeve olduğu akılda tutulmalıdır. Örneğin adagio tempoda yazılmış bir eseri, allegro
tempoda çalmak kabul gören bir yorumlama yaklaşımı değildir.
Bir müzik eserinin müzikal olarak seslendirilmesi için birçok bileşenin işe koşulması gerekir. Gür-
lük ve gürlük değişiklikleri, boğumlama (artikülasyon) hareketleri, ritmik değerlerin doğru şekilde uy-
gulanması, temponun doğru yönetilmesi, müzik cümlelerinin bütünlükle ifadelenmesi gibi çok sayıda
bileşen doğru şekilde uygulandığında nitelikli bir müzikal yorumlamaya ulaşılacaktır.
Bunların yanında mutlaka akılda tutulması gereken önemli bir ayrıntı da teknik sorunların üste-
sinden gelindikten sonra müzikalitenin daha olgun ve rahat bir şekilde gerçekleştirileceği konusudur.
Örneğin bir gitarist karakteristik gitar tınısı veya tonu üretebilmek için sağ elini doğru konumlandır-
malı ve sol elini de klavyede doğru konumlandırarak parmaklarını doğru açılarla doğru yerlere bas-
malıdır. Bunun için sol kolunu, dirseğini doğru açıda kullanmalı ve gitarını da doğru şekilde yerleştir-
melidir. Bunun gibi temel teknik sorunlar giderildikten sonra müzikal yorumlamaya ilişkin sorunlarla
çarpışmak daha doğru olacaktır.

1.1. Gitarda Bir Eseri Seslendirme ve Yorumlama Süreci

Gitarda bir eserin seslendirilme ve yorumlanma süreci gitaristin tüm bileşenlerin doğru bir şekil-
de birleştirilmesine yönelik, kararlarını ve uygulamalarını içerir. Bu süreçte bir gitar yorumcusu eserin
dönemine ve türüne özellikle dikkat etmelidir.

1. Eserin Dönemi
Çalınacak eserin döneminin bilinmesi, çalma stiline karar verilmesinde önemli aşamalardan biri-
dir. Örneğin eser Barok Dönem eseri ise seslerin daha keskin çalınması gerektiği akılda tutulmalıdır.
Ayrıca dönemin özelliği gereği seslendirmede piano ve forte nüanslarının belirgin bir şekilde ortaya
konması gerektiği unutulmamalıdır. Dönemin süsleme çalma teknikleri eserde aynen uygulanmalıdır.
Ayrıca, Barok Dönem’den sonra ortaya çıkmış örneğin “glissando” tekniği gibi bazı teknikler bu dö-
nem eserlerinde uygulanmamalıdır. Aksi hâlde döneme uygun bir yorumlama gerçekleşmemiş olur.

2. Eserin Türü
Yorumlamada akılda tutulması gereken önemli bir unsur da çalınan eserin türüdür. Eserin bir şarkı
olması veya bir dans müziği olması, aksanların uygulanmasında veya motiflerin ve cümlelerin yorum-
lanmasında önemli bir belirleyicidir. Çalınan eser veya tema bir şarkı ise sesler arasında bağ olmasa
bile bir şarkı söylüyormuş gibi birbirine bağlı çalınmalıdır. Dans kaynaklı eserlerde ise dans figürleri- Görsel 1.1
nin daha net duyurulabilmesi için ritmik ifadelerin daha açık yapılması gerekir. Aynı şekilde, bir şarkı
yorumlanıyor ise cümleler seslendirilirken tempoda esnemeler olabileceği göz önünde bulundurul-
malıdır. Ancak bir dans seslendiriliyor ise temponun, dansın özelliğine uygun olarak çalınması ritmik
desenlerin ise net ve belirgin bir keskinlikte olması gerekmektedir.

12