Page 14 - ÇALGI EĞİTİMİ GİTAR 12

1. GİTARDA MÜZİKAL İFADE

Hazırlık Bildiğiniz bir gitar eserini farklı gitaristlerden dinleyiniz. Yorum farklarını sınıfta
Çalışması arkadaşlarınızla tartışınız.

Birçok genç müzisyen müzik eserini seslendirmede; eserin üzerinde belirtilen
nota, hız terimi, gürlük işaretleri, ritmik değerler gibi çeşitli unsurlara uymanın
yeterli olduğunu düşünmektedir. Elbette bir müzik eserinin doğru ve etkili yo-
rumlanması için besteci, notaların üzerine yazdığı birçok işaret ve müzik teri-
miyle yorumcuyu yönlendirmiştir. Ancak bir parçanın seslendirilmesi, notanın
üzerinde belirtilmeyen başka unsurların uygulanmasını da gerektirir. Örneğin
bir staccato notanın veya aksanın ne derece kesik veya keskin yapılacağının
yorumcu tarafından bilinmesi önemlidir. Dolayısıyla seslendirme ve yorumlama
aslında benzer bir anlayışı temsil eder. Seslendirme ve yorumlama, bir müzik
eserinin en müzikal hâliyle yeniden yaşatılmasıdır.
Her yorumcu, çaldığı eserin bir veya daha fazla bileşeninden dolayı farklı şekil-
lerde seslendirebilir. Ancak yine de eserler için belli bir çerçeve olduğu akılda
tutulmalıdır. Örneğin adagio tempoda yazılmış bir eseri, allegro tempoda çal-
mak kabul gören bir yorumlama yaklaşımı değildir.

Bir müzik eserinin müzikal olarak seslendirilmesi için birçok bileşenin uygulan-
ması gerekir. Gürlük ve gürlük değişiklikleri, boğumlama (artikülasyon) hareket-
leri, ritmik değerlerin doğru şekilde uygulanması, temponun doğru yönetilmesi,
müzik cümlelerinin bütünlükle ifadelenmesi gibi çok sayıda bileşen doğru şekil-
de uygulandığında nitelikli bir müzikal yorumlamaya ulaşılacaktır.
Bunların yanında mutlaka akılda tutulması gereken önemli bir ayrıntı da teknik
sorunların üstesinden gelindikten sonra müzikalitenin daha olgun ve rahat bir
şekilde gerçekleştirileceği konusudur. Örneğin bir gitarist, karakteristik gitar
tınısı veya tonu üretebilmek ve kaliteli ses elde etmek için sağ ve sol elini klav-
yede ideal bir şekilde konumlandırarak parmaklarını doğru açılarla kullanma-
lıdır. Bunun için sol kolunu, dirseğini temel ilkelere bağlı olarak kullanmalı ve
gitarını yine temel ilkelere göre yerleştirmelidir. Bu tür temel teknik sorunlar
giderildikten sonra müzikal yorumlamaya ilişkin sorunlarla baş etmek daha ye-
rinde olacaktır.

1.1. SESLENDİRMEDE YORUMLAMA

Gitarda bir eserin seslendirilme ve yorumlanma süreci, gitaristin tüm bileşenle-
rin doğru bir şekilde birleştirilmesine yönelik kararlarını ve uygulamalarını içe-
rir. Bu süreçte bir gitar yorumcusu eserin dönemine ve türüne özellikle dikkat
etmelidir.

1. Eserin Dönemi
Çalınacak eserin döneminin bilinmesi, çalma stiline karar verilmesinde önemli
aşamalardan biridir. Örneğin eser Barok Dönem eseri ise seslerin daha keskin
çalınması gerektiği akılda tutulmalıdır. Ayrıca dönemin özelliği gereği seslendir-
mede piano ve forte nüanslarının belirgin bir şekilde ortaya konması gerektiği
unutulmamalıdır. Dönemin süsleme çalma teknikleri eserde aynen uygulanma-
lıdır. Ayrıca Barok Dönem’den sonra ortaya çıkmış örneğin “glissando” tekniği
gibi bazı teknikler bu dönem eserlerinde uygulanmamalıdır. Aksi hâlde döneme
uygun bir yorumlama gerçekleşmemiş olur.

Gitarda Müzikal İfade 12