Page 29 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 12
P. 29
1. ÜNİTE UZUN HAVALAR
1.5. Yol Havası
1.5.1. Yol Havası Kavramı
Yol havaları, Türk halk müziğindeki serbest eserlerden biridir. Rize, Trabzon gibi Karadeniz bölgesin-
deki yörelerde icra edilmektedir. Yol havaları, genellikle tek bir kişi tarafından söylenir ve hikâyelerde
duygular veya günlük yaşamdan kesitler anlatılır. Aynı zamanda “uzun gayda” diye de anılan yol
havaları, Türk halk müziğinin karakteristik eserlerinden biridir.
1.5.2. Yol Havası Formundaki Halk Ezgilerinin Makamsal Özellikleri
Yol havaları, özellikle hüseyni makamında icra edilmektedir. Hicaz makamında seslendirilen yol
havalarına daha az rastlanmaktadır. Uzun havalar, genellikle ses genişliği açısından bir oktavı
geçmez. Tulum ve kemençe gibi çalgılarla yol havalarına ezgisel olarak eşlik edilmektedir.
Yol havasının uygulanmasında bölgesel ağızların kullanımı önemli bir yer tutar. Bu durum, yol
havalarının yerel kültürle olan bağının ne kadar güçlü olduğunu yansıtmaktadır.
Yol havası formundaki uzun havalar; İbrahim Can, Zeynep Başkan gibi sanatçılar tarafından icra
edilmektedir.
1.5.3. Yol Havası Formundaki Halk Ezgileri
Tablo 1.5: TRT Türk Halk Müziği Uzun Hava Repertuvarında Yer Alan Yol Havası Formundaki Örnek Eserler
Repertuvar Eser Adı Yöresi Kaynak Kişi Derleyen
No
TRT MÜZİK DAİ. BŞK.
117 BU YIL YAYLALAR KARDIR RİZE BÜLENT ASLAN THM. MD.
TRT MÜZİK DAİ. BŞK.
357 TAMZARANIN YOLLARI DÖNÜMLÜDÜR GİRESUN MEHMET ÜSTÜN THM.MD.
585 ÇOK AHTUM VAR İDİ ÇIKMADIK YAZA RİZE BÜLENT ASLAN BÜLENT ASLAN
686 NE İŞLERİN VAR İDİ TRABZON İBRAHİM CAN İBRAHİM CAN
742 YAYLA SULARI AKAR TRABZON İBRAHİM CAN İBRAHİM CAN
746 YİNE GELDİ YAZ BAŞLARI TRABZON İBRAHİM CAN İBRAHİM CAN
İLGİ NOTLARI: Ağırlıklı olarak konuşma (resitatif) şeklinde söylenen uzun havalarda genellikle
yöresel ağız kullanılır. Ses aralığı genellikle bir oktavdan fazla değildir. Esas olarak hüseyni
makamında icra edilir ancak hicaz makamında da örnekler bulunabilir. Yol havalarının sözleri,
7 heceli ve 11 heceli ölçülerle yazılmıştır.
27
