Page 52 - TÜRK HALK MÜZİĞİ TEORİ VE UYGULAMASI 12

2. ÜNİTE

HAKÎM SÜLEYMAN ATA

Asıl adı Süleyman olan şair, Harezm’de doğmuştur. Daha sonra ikametgâhından dolayı Bakırgânî
ünvanını almıştır. Hayatı hakkındaki bilgiler, yazarı bilinmeyen Hakîm Ata Kitabı (Kazan 1846) adlı
menkıbeye dayanmaktadır. Bu esere göre Ahmed Yesevî’nin dikkatini çeken şey, arkadaşlarıyla
derse giderken Kur’an-ı Kerim’i boynuna asmak yerine başına takmasıdır. Rivayete göre Ahmed
Yesevî bir gün müritlerini tekkeye odun getirmek üzere ormana göndermiştir. Havanın yağmurlu

olması nedeniyle müritlerin getirdiği odunlar yanmamıştır. Yanabilen odunu sadece Hakîm Ata
taşımış, o da elbiselerini çıkarıp üzerini örtmüştür. Ahmed Yesevî, bu davranışından dolayı genç
müridine “Hakîm” adını vermiştir. Bu olaydan sonra Hakîm Ata’nın hikmet vermeye başladığı

rivayet edilir. Bir süre sonra Hakîm Ata, şeyhinden izin alarak devesiyle Türkistan’ın güneyine
doğru yola çıkar. Bîneva şehrine ulaşan deve daha fazla gitmez ve çığlık atar. Rivayetlere göre
bundan dolayı o şehre daha sonra “Bakırgan” (Çığlıkçı) adı verilmiştir. Çobanlar Hakîm Ata’yı
Buğra Han’ın hayvan merası olan bölgeden çıkarmayınca durumu Buğra Han’a bildirdiler. Ancak
Buğra Han, Hakîm Ata’nın Ahmed Yesevî’nin müridi olduğunu öğrenince tavrını değiştirir. Anber

isimli kızıyla Hakîm Ata’yı evlendirir ve kendisi de ona mürit olur. Hâkim Ata hayatını burada
tamamlar. Ahmed Yesevî’nin Türkler arasındaki en ünlü halife olması ve tasavvuf irfanını ondan
alması sonucu edebiyatta ve sanatta şeyhini takip etmiş ve hayatı boyunca onu taklit etmeye

çalışmıştır.
TDV İslâm Ansiklopedisi
(Metin yazarlar tarafından düzenlenmiştir.)

Kul Süleyman tövbe etti, tövbe edip doğruya yöneldi

Yakın olmak gerekir hoş sözlerle Allah Allah hû

Süleyman Hakîm Ata

50