Page 99 - TÜRK MÜZİĞİ TARİHİ 12

2. ÜNİTE

Hüseyin Saadettin Arel (1800-1955)
1880 yılında İstanbul’un Vefa semtinde doğmuştur (Görsel 2.67). Ba-
bası Osmanlı ulemalarından Mehmet Emin Efendi’dir. Eğitim hayatına
beş yaşında başlamıştır. Altı yaşında ilkokula gitmiştir. Babası kadı olarak
İzmir’e atandıktan sonra ailece İzmir’e yerleşmişlerdir. Ortaokulu ve liseyi
İzmir’de Fransız Kolejinde okumuştur. Babasının isteği ile İzmir’de medre-
se eğitimi de görmüş, yükseköğrenim için aydın bir âlim olan abisi Kazas-
ker Ali Haydar Efendi’nin yanına gönderilmiştir.1901 yılında medreseden
icazet almış, 1906 yılında Hukuk Mektebini bitirmiştir. Arapça, Almanca,
Farsça, Fransızca ve İngilizce öğrenmiştir. Bunların dışında İtalyanca, İs-
panyolca, Latince, Yunanca, Rumca ve Ermeniceyi de anlayabilecek kadar
öğrenmiştir.
Musiki hayatına on altı yaşında, Udi Cemil Efendi’den ut ve nazariyat
dersleri alarak başlamıştır. Edgar Manas’tan armoni, kontrpuan ve füg
dersleri almış, kendi çabasıyla kompozisyon ve orkestrasyon öğrenmiştir.
Çalışma hayatına öğrencilik yıllarındayken İzmir Vilayet Özel Kalemin- Görsel 2.67: Hüseyin Saadettin Arel
de başlayan sanatçı, daha sonra İstanbul’da Adliye Nezaretine tercüman
olarak girmiştir. 1909 yılında Ticaret-i Bahriye Mahkemesi üyeliği, 1911’de ceza işleri müdürlüğü yapmıştır. 1913
yılında Danıştay’da maliye ve bayındırlık üyeliklerinde bulunmuştur. 1914’te Tapu ve Kadastro Müdürlüğüne ve
Tanzimat Dairesi reisliğine getirilmiştir. 1918 yılında Amerika’ya giderek 1923 yılına kadar orada yaşamıştır. Ame-
rika’dan döndükten sonra İzmir’e yerleşerek avukatlık bürosu açmıştır. Buradan İstanbul’a giderek ölümüne kadar
avukatlık yapmıştır. 1955 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Saadettin Arel müzikoloji araştırmalarına zemin oluşturacak iki kütüphane kurmuştur. İlk kütüphane İstan-
bul’un işgali sırasında Fransızlar tarafından yakılmıştır. İkinci kütüphanede ise yerli ve yabancı birçok kitabı bir
araya getirmiş, Türk müziği teorisi ve tarihi açısından önemli el yazmalarını, notaları ve filmleri toplamıştır. 1939
yılında İsmail Hami Danişment ile birlikte “Türklük” dergisini çıkarmış burada yazdığı “Türk Musikisi Kimindir?”
başlıklı yazı dizisi daha sonra kitap haline getirilmiştir. 1948 yılında “Musiki Mecmuası” adlı bir dergi çıkarmıştır.
Gazete ve dergilerde yüzlerce araştırması yayımlanmıştır. Türk müziğinde çok sesliliği savunmuştur.
Rauf Yekta Bey’in başlattığı Türk müziğinin perde sistemiyle ilgili çalışmalara Suphi Ezgi ve Prof. Salih Murat
Uzdilek’le birlikte katılmış, bu çalışmaları ileri düzeye taşımıştır. Bu çalışmalar sonucunda 24 perdeli Türk müziği
ses sistemi oluşturulmuştur.
Saadettin Arel Türk müziğinde kullanılan perdeleri ve donanım işaretlerini bulmuş, Türk müziği terminolojisini
oluşturmuştur. Bestecinin eserleri şunlardır:
• Kuramsal Eserleri: Türk Musikisi Nazariyatı Dersleri, Armoni Dersleri, Kontrpuan Dersleri, Füg Dersleri, Prozodi
Dersleri, Türk Musikisi İleri Solfej Dersleri, Kantemiroğlu Edvarı, Türk Musikisi Kimindir?
• Müzik Eserleri: Besteci Batı ve Türk müziği alanlarında iki bin eser yazmıştır. 51 Mevlevi ayini, 108 durak, 87
ilahi, 13 ney taksimi, 24 peşrev, 108 saz semaisi, 42 oyun havası, 20 dramatik saz eseri, tambur ve çello için 8
taksim, 11 köçekçe, beste ve semai formlarında 7 sözlü eser, 51 gazel, 3 gazelli taksim, 2 marş, 104 şarkı, Batı
müziğinin çeşitli formlarında 71 çok sesli eser.

HÜSEYNİ OYUN HAVASI
DÜĞÜN EVİNDE
Usulü: Devrituran Beste: Hüseyin Saadettin Arel

%
8 7 Ï Ï Ï Ï
& 5 8 Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï . Ï Ï Ï Ï Ï
. . . .
.
.
. . .
.
5
8 j j Ï Ï
& 5 ú Ï Ï ú Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï Ï . Ï . Ï Ï Ï
. . .

98 TÜRK MÜZİĞİNDE DÖNEMLER