Page 36 - ÇALGI EĞİTİMİ KLASİK KEMENÇE 9

KLASİK KEMENÇE 9

1.2.5. Klasik Kemençe Ailesi

Kemençe Beşlemesi de denilen kemençe ailesi; kontrbas
kemençe, bas kemençe, tenor kemençe, alto kemençe ve
soprano kemençeden oluşmaktadır (Bkz. Görsel 1.60). 19.
yüzyılın ortalarına kadar kaba saz takımlarında kullanılan
kemençe, sonraları fasıl müziğine girmesiyle birlikte gittikçe
yaygınlaşmıştır. Tamburi Cemil Bey’in geliştirdiği tırnak
kemençe 20.yy.ın başlarında Türk müziğinin en popüler
sazlarından birisi olmuştur. Vasilaki ve Tamburi Cemil
Bey’in kemençeye dördüncü teli eklemesiyle birlikte ses
sahasının artırılmasına yönelik çalışmalar da başlamıştır.
Sonraki dönemlerde Hüseyin Saadettin Arel; öğrencisi Dr.
Rıza Zühtü Tinel ile birlikte 1933 yılında Batı’daki keman Görsel 1.60: Kemençe beşlemesi
ailesi gibi farklı ebat ve seslerin çıkmasını sağlamaya yönelik soprano, alto, tenor, bas ve
kontrabas kemençeler yapmışlardır. Soprano, alto ve tenor kemençelerin çalımı tırnakların
teması ile olurken, bas ve kontrbas kemençelerin icrası ise teller üzerine parmakların
basılmasıyla gerçekleştirilmektedir. Geliştirdikleri bu çalgıların en temel özellikleri kemençenin
tel boylarının eşitlenip ses sahalarının 3.5 oktava çıkarılmasıdır.

1.3. Klasik Kemençenin ve Yayın Doğru Tutuluş Pozisyonu

1.3.1. Klasik Kemençenin Tutuş Biçimleri

Kemençe, oturarak çalınan bir çalgıdır. İki farklı tutuş şekli vardır. Birinci tutuş şeklinde, çalgı
sol diz üzerine vücutla 70 ya da 80 derece açı yapacak şekilde yerleştirilir ve çalgının orta
burgusunun göğsün soluna gelmesi sağlanır. Kemençenin diz üzerinde kaymasını önlemek
için dize denk gelen yüzeye bir kauçuk parçası yapıştırılır (Görsel 1.61).

Görsel 1.61: 1. Tutuş Pozisyonu: Kemençenin sol diz Görsel 1.62: 2. Tutuş Pozisyonu: Kemençenin iki bacak
üzerindeki tutuluşu arasındaki tutuluşu

İkinci tutuş şeklinde ise kemençe, yine aynı açıyla bu kez iki bacağın arasında duracak
şekilde yerleştirilir. Bu sırada da burgular göğse dayanmalıdır (Görsel 1.62).

34