Page 20 - Çalgı Eğitimi Kontrbas 9

Kontrbas, çoğunlukla kişinin çalıştığı veya öğrenim gördüğü yerlerde de bulunacağı için rutin
olarak taşınması gereken bir çalgı değildir. Taşınması gereken zamanlarda ise mutlaka kılıfına
konarak, uygun bir araçla ve özellikle köprüsünün bulunduğu göğüs kısmının zarar görmemesine
dikkat edilerek taşınmalıdır.
Kontrbas çalan kişinin, kılıfa veya kutuya koyarak
taşıması gereken önemli eşyalarından biri de
kontrbasın yayıdır (Görsel 1.8). Yay, Almanca “bogen”
(bogın), İngilizce “bow (bov), Fransızca “arche’’ (arşe),
İtalyanca “arco” (arko) isimlerini alır. Kelimenin
Fransızca söylenişi ‘‘arşe” de yay kelimesinin eş anlamlısı
olarak kullanılmaktadır. Arşenin kullanımında da
önemli noktalar vardır. Kendi arşesini kullanan öğrenci
onu taşırken mutlaka korunaklı bir kılıf ve kontrbasa
uygun reçine kullanmalıdır. Arşe, her çalışmadan
sonra topuğundaki vidalı mekanizma kullanılarak
gevşetilmeli, kılların gerilmesiyle çubuğun üzerinde
oluşan gerilim ortadan kaldırılmalıdır. Aksi takdirde
kıllarına doğru eğimli olan yay çubuğu zaman içinde
düzleşir.

Görsel 1.8: Kontrbas yayı (arşe)
Okullarda kontrbas eğitimi, her sınıftan (9,10,11 ve 12. sınıflar) öğrencinin ders yaptığı tek bir
derslikte gerçekleşir. Birden çok öğrenci aynı kontrbas ve yayları paylaşacağı için okula ait çalgı
ve yayların bakımı ve korunması tüm kontrbas öğrencilerinin sorumluluğundadır. Kontrbası her
kullanımdan sonra yumuşak bir bezle silerek üstündeki reçine ve toz parçacıklarından arındırmak,
onu zarar görmeyecek şekilde yerine yerleştirmek, yayı her kullanımdan sonra vidasından
gevşeterek bırakmak bu sorumluluklardan bazılarıdır. Enstrümanı paylaşmak, ona karşı olan
sorumlulukları daha önemli hâle getirir.

Okulda geçirilen çalışma sürelerinde kontrbas öğrencileri, birbirlerine saygı göstererek odala-
rını ve enstrümanlarını paylaşmalı; üst sınıflar, alttaki sınıflara gerektiğinde yol gösterici olabil-
melidir. Müzik, paylaşıldıkça gelişen sosyal bir olgudur. Tüm sınıflardan öğrencilerin çalgılarıyla
ilgili duygu, düşünce ve deneyimlerini birbirleriyle paylaşmaları, çalışmalarını birbirlerine
dinletmeleri ve dinlemeleri onlara müzikal anlamda çok büyük katkıda bulunacaktır. Böylece
çalgının ve odanın paylaşılması bir avantaja dönüşecek, aynı çalgıyı çalan kişiler arasında iş birliği,
yardımlaşma, sevgi, saygı, dostluk gibi beceri ve duygular da güçlenecektir.

3. ETKİNLİK

• Çalgınızın bakımı için sınıf arkadaşlarınızla birlikte gerekli malzemeleri belirleyerek tedarik
ediniz.

18