Page 132 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 132
3 HAZIRLIK ÇALIŞMASI
1. Amacı toplumu eğitmek olan bir metin yazılırken sizce nelere dikkat edilmelidir?
2. Televizyon dizi ve filmlerinde sıklıkla karşılaştığınız karakter ve özellikleri nelerdir?
7.1. WEIMAR KLASİSİZMİ, ERKEN ROMANTİKLER VE TİYATRO
XVIII. yüzyıl, sanatta çok etkili dönüşümlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu yüzyılda burjuva sınıfı olarak da
adlandırılan Avrupa orta sınıfı Fransız Devrimi’ni gerçekleştirerek üstünlük kazanmış ve burjuva tiyatrosu
doğmuştur. Çağın sanatsal eğilimleri Fransa’da ortaya çıkan klasisizmin etkisinde kalmış, diğer yandan bu akım
etkisini giderek yitirmeye ve romantizm akımı kendini göstermeye başlamıştır.
XVIII. yüzyılda toplumda meydana gelen bu değişiklikler çağın tiyatro seyircisi üzerinde yeni beklentiler
doğurmuştur. Klasisizm bu beklentileri karşılamada yetersiz kalmış ve yeni eğilimlerin ortaya çıkmasının önünü
açmıştır. Tragedya ve komedya dışında üçüncü bir ana tür olarak dram türü ortaya çıkmıştır. Ayrıca duygusal
dram, gözü yaşlı komedya, melodram, aile tragedyası veya evcil (domestik) dram olarak da bilinen ara türler bu
yüzyılda ortaya çıkmıştır.
Klasisizm ve neoklasisizm (yeni klasikçilik) terimleri temelde XVII. yüzyılda Fransa’da şekillenen klasik akımı
adlandırmak için kullanılmıştır. Bu akım çerçevesinde belirlenen tiyatro ilkeleri, Antik Yunan ve Roma’da üretilen
tiyatro pratik ve düşüncelerinin yeniden ele alınıp tekrar edilmesidir.
XVIII. yüzyılda tiyatronun temel hedefleri şunlardır:
Klasik akılcılığa bağlı kalarak yazma
Seyirciyi duygulandırarak eğitme
Tiyatroda kötülükleri değil erdemli davranışları gösterme
Kişiliği geliştirmek için sevgi ve acıma duygusu uyandırma
XVIII. yüzyılda oyunlar, klasik akımın ilkelerine bağlı kalınarak yazılmış ancak klasik akım ilkelerinin kısıtlayıcı
yönleri olduğu dile getirilmiş ve bu ilkelere karşı itirazlar dile getirilmiştir. Bu itirazlar en güçlü şeklini Alman
yazını ve sanat düşüncesinde bulmuştur. XVIII. yüzyılda tiyatro, Almanya’da Weimar (Vaymar) Klsisizmi etrafın-
da ortaya çıkan kuramcı ve yazarlar ile Erken Romantikler’in görüşleri doğrultusunda klasik çizgiden ayrılmaya
başlamıştır (Görsel 7.1).
Görsel 7.1: Weimar’daki döneme ait saray tiyatrosu
130
7. ÜNİTE
