Page 137 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 137
Tüm fantastik, kaba saba olan ve gerçekçi olmayan düzenlemelerden vazgeçilmeli; bunların yerine komik
unsurlar geliştirilmelidir.
Kalıplaşmış kaba tiplemeler daha incelikli çizilmeli, kişiselleştirilmeli ve yumuşatılmalıdır.
Goldoni’in tüm fikirlerini kendi kariyeri içinde uygulama imkânı bulmuştur. Oldukça üretken bir oyun yazarlığı
kariyeri geçirmiştir. 10 tragedya, 83 müzikal oyun ve 150 komedya yazmıştır. Yazdıklarının birçoğu önemsiz
olmasına rağmen aralarından bazıları dönemin en mükemmel oyunları arasında sayılmıştır. Oyunlarında her
sınıf ve meslekten insana yer vermiştir. Alt ve orta sınıf tiplemelerini idealize etmiş, soylu sınıf tiplemelerini ise
sahtekâr olarak sunmuştur. Tüm kadın karakterleri ideal insanlar olarak tipleştirmiştir.
Carlo Gozzi (Karlo Gozzi), bu dönemdeki bir diğer İtalyan oyun yazarıdır. Goldoni’nin Commedia dell’Arte
türünün özelliklerini değiştirmesine karşı çıkmıştır. Commedia dell’Arte ögelerinin geleneksel kullanımlarını
yeniden ön plana çıkarmayı amaçlamıştır. Üç Portakalın Aşkı, Turandot, Büyülü Kuş gibi eserleri XVIII. yüzyılın
popüler oyunlarından olmuştur. Bu oyunlar Commedia dell’Arte türüne birkaç yıllığına yeni bir ses kazandırmış
olsa da Gozzi’nin yarattığı iyimser hava 1770’lerden sonra değişmiştir. İtalyan komedyası bu tarihten sonra
Avrupa’da yaygınlık kazanan diğer akımlara ayak uydurmuş ve bu yönde gelişimini devam ettirmiştir.
= BİLGİ KUTUSU
XVIII. yüzyılda İtalya’da opera türü yükselişe geçtiği için bu ülkede ünlü opera bestecileri ortaya çıkmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu ile kurulan ilişkilerle Avrupa sanatında Doğu kültürlerine ilgi artmış, yazılan opera
eserlerinde Osmanlı temaları konu edinilmiştir. Bu yüzyılda Mozart (Motsart) başta olmak üzere Haydn
(Haydın), Handel (Hendel), Gluck (Glok), Beethoven (Beythofın), Vivaldi gibi klasik müzik bestecileri
Türk temalı eserler üretmişlerdir. Bu eserlerden bazıları şunlardır:
Mozart: Saraydan Kız Kaçırma (1782), Kahire Kazı (1782), Zaide (1779)
Gluck: Aldatılan Kadı (1761)
Haydn: Beklenmedik Karşılaşma(1775)
Händel: Tamerlano(1724)
Vivaldi: Bajazet (1735)
Q ARAŞTIRINIZ
İtalyan tiyatrosundaki oyun yazarlarının hangi oyunları ülkemizde sahnelenmiştir?
7.1.1.2. Fransız Tiyatrosu
Fransa XVIII. yüzyıl boyunca Avrupa’nın en önemli kültür merkezi olma
konumunu devam ettirmiştir. Bu dönemde tüm tiyatro eserleri Fransız
oyun yazarları temel alınarak değerlendirilmiştir. XVIII. yüzyıl Fransız oyun
yazarlığı, XVII. yüzyıl oyunlarından esinlenmiştir.
Dramatik Türler ve Oyunculuk
XVIII. yüzyılda tiyatroda popülerlik kazanan yeni dramatik türler
ortaya çıkmıştır. Santimental (duygusal) komedya bunlardan biridir
(Görsel 7.7). 1750’lerden sonra santimantal komedya türü diğer komedya
türleri ile kaynaşmıştır.
XVIII. yüzyıl Fransız tiyatrosunda oyunculuğu yönlendiren ve geliştiren
faktörler; gelenek, gözlem ve taklit yoluyla öğrenmek, düzenli aşamalardan
geçerek mesleki yeterlilik kazanmak olmuştur.
Görsel 7.7
Santimental komedya oyunlarından temsilî bir sahne
135
XVIII. YÜZYILDA TİYATRO
