Page 141 - TİYATRO TARİHİ 9
P. 141
Erken Dönem Halk Tiyatrosu
Eğitimsiz seyircinin ilgisini çekebilmek için hazırlanan repertuvarlar, eğitimsiz oyuncular, prova yapılacak yeterli
alan bulunmaması gibi koşullar bu dönemde tiyatronun gelişimini oldukça etkilemiştir.
Alman erken dönem halk tiyatrosu oyunlarında komik ve ciddi sahneler birbirine girmiş; abartılı konuşmalar,
şiddet, entrika ve tesadüfi kurgular yer almıştır. Oyun ne kadar ağırbaşlı olursa olsun başrolde her zaman
bir soytarı tiplemesi bulunmuştur. XVIII. yüzyıla gelindiğinde bu soytarı tiplemesi, Hanswurst (Hansvuust)
karakteriyle bütünleştirilmiştir (Görsel 7.13).
Sahneleme ve Oyunculuk
Sahneleme ve oyunculuk konusunda ilk önemli tiyatro reformları Johann Christoph Gottsched (Yohan Kğistof
Gatşet) ve Caroline Neuber (Kağolin Noyba) tarafından yapılmıştır. Gottsched’in en büyük hedefi edebî anla-
tımda Almanca kullanımını geliştirmektir. Gottsched, sadece eğitimli ve soylu kişilerin değil halktan kişilerin de
sanat anlayışını değiştirmeyi hedeflemiştir. Bunu tiyatro ile gerçekleştirmek istemiştir. Tiyatroyu okuma bilme-
yenlere ulaşabilmek için iyi bir eğitici araç olarak görmüştür (Görsel 7.14).
Görsel 7.13 Görsel 7.14
Önde Hanswurt rolündeki oyuncu Caroline Neuber tarafından sahnelenen bir oyun
Gottsched, 1727’de Neuber çiftiyle kurduğu topluluk Alman tiyatrosuna yenilikler getirmiştir. Caroline Neuber
oyunculuk kalitesini yükseltmek için oldukça gayret göstermiş, doğaçlama oyunculuğu bir tarafa bırakıp prova
ağırlıklı oyunculuğa önem vermiştir. Gottsched ve beraberindekiler Fransız neoklasik oyunlarını çevirmeye ve
taklit etmeye başlayarak oyunlarda yeni reformlar gerçekleştirmişlerdir. Topluluk üyeleri arasında daha sonra
anlaşmazlıklar çıkmış ve yolları ayrılmıştır. Ancak bu isimler Almanya’da tiyatro yaşamının canlanmasına büyük
katkı sunmuşlardır.
= BİLGİ KUTUSU
Osmanlı İmparatorluğu’nda Batılılaşma hareketlerinin hız kazandığı XVIII. yüzyılda Batı’dan öğrenilen
sahne sanatları İmparatorluk bünyesine taşınmıştır. XVIII. yüzyıla gelene kadar köy seyirlik oyunları,
meddah, ortaoyunu, Karagöz gibi geleneksel tiyatro türleri gelişimini sürdürürken bu yüzyıl itibariyle Batı
tarzı tiyatro, opera, dans, müzik gibi türler Osmanlı sarayında çalışan bürokratların günlük yaşamında yer
etmeye başlamıştır.
Dramatik Türler
Bu dönemde tragedyalar dışında romantik dram ve melodram adı verilen iki yeni oyun türü ortaya çıkmıştır.
Romantik dram yaşamın acıklı ve gülünç yanlarının bir arada gösterildiği, gerçeğin olduğu gibi değil olması
gerektiği gibi aktarıldığı, seyirciyi duygulandırarak düşündüren modern bir oyun metni türüdür. Orta sınıfın
beğenisine hitap etmiştir.
139
XVIII. YÜZYILDA TİYATRO
