Page 143 - TİYATRO TARİHİ 9

Lessing’in yazdığı oyunlar şunlardır:

Miss Sara Sampson (Mis Zağa Semsın): Yazar bu oyunu ile ün kazanmıştır. Oyun yazıldığı dönemde
Almanya’da en çok taklit edilmek istenen oyun olmuştur.
Bilge Nathan: 1779’da yayımlanmıştır. Dramatik şiir üslubu ve sahnelenmek için değil okunmak için yazılmış-
tır. Bu nedenle serbest bir kurgusal yapıya sahiptir. XVIII. yüzyılın en önemli felsefi oyunu olarak kabul edilmek-
tedir. Oyunun içerisinde Yahudilik, Müslümanlık ve Hristiyanlık dinlerini benimseyen karakterlere yer vermiştir.
Oyunda evrensel sevgi felsefesi hâkimdir.

Emilia Galotti: Yazarın konu edindiği olaylar ve yer verdiği oyun kişileri burjuva sınıfı ile ilişkili olduğundan bu
oyunu burjuva tragedyası olarak kabul edilmektedir. İlk kez 1772’de sahnelenmiştir. Oyun, döneminin geçerli
olan klasik tiyatro ilkelerini aşma düşüncesiyle yazılmıştır. Ancak oyun romantik tiyatro çatısı altına koyulabile-
cek özellikleri de bütünüyle yansıtmamaktadır.

Sturm und Drang ekolüne ait oyunlar, genellikle belli bir yapısal kaygı gözetmeksizin klasisizme tepki olarak
yazılmıştır. Oyunlarda karmaşık bir kurgulama, aşırı heyecan ve duygusal bir atmosfer söz konusudur.

Bu ekol XVIII. yüzyıl akılcılığına karşı çıkan açık ve deneysel bir akımdır. Bu ekole bağlı kalınarak yazılan oyunlarda
son derece geniş bir düşünce ve ifade tarzı gözlemlenmektedir. Fransız neoklasisizmi ile Fransız romantizmi
arasında hem klasik hem romantik etkiler taşıyan Sturm und Drang ekolü Alman Weimar Klasisizmi anlayışının
lokomitifi olmuştur. Bu ekolün yetiştirdiği ve deha olarak anılan iki isim Goethe ve Schiller’dir.

METİN İNCELEME

Lessing’in Emilia Galotti adlı oyun metnini okuyunuz. Aşağıdaki sorular doğrultusunda metni
inceleyiniz.

1. Emilia Galotti adlı oyunun konusu nedir?
2. Oyunun dramatik örgüsü nedir?
3. Oyunun başkahramanı kimdir?
4. Oyundaki çatışma unsurları nelerdir?
5. Emilia Galotti kimdir? Fiziksel ve psikolojik özellikleri nelerdir?
6. Oyunda hangi metin türünün özellikleri daha belirgindir?
7. Oyun, Weimar Klasisizmi’nin hangi özelliklerini göstermektedir?

C SIRA SİZDE

XVII ve XVIII. yüzyıl Alman klasisizminin benzer ve farklı yönlerini tablo hâlinde gösteriniz.

Goethe
Sturm und Drang ekolünün en önemli temsilcisi olmuştur (Görsel 7.17). Yazarın
en ünlü tiyatro yapıtı Faust’tur. Fransız klasisizmini hor görmüş ve Shakespeare’e
büyük bir hayranlık duymuştur. Ona göre Shakespeare insanlığın tarihçisidir.
Shakespeare’in oyun metinlerinin gizemli bir iç mekanizması vardır.

Bir yandan Fransız klasikçilerinin belirlediği üç birlik kurallarını reddederken
diğer yandan bu kuralların organik bir bütünlük sağladığını da savunmuştur.
Goethe bu bağlamda esnetilerek akla uygun hâle getirilmiş bir klasisizm
anlayışı benimsemiştir. Weimar Klasisizmi’nin özünü Goethe’nin bu formülü
oluşturmaktadır.
š Görsel 7.17: Goethe

141
XVIII. YÜZYILDA TİYATRO