Page 179 - TİYATRO TARİHİ 9

9.1.3.4. Amerika Birleşik Devletleri Tiyatrosu
Amerika’da gerçekçi tiyatro, oyun yazarı ve yönetmen Daly (Dali) ile gelişmiştir. Daly, çalışmalarının çoğunu
Dumas ve Sardou oyunlarından uyarlamıştır. Yönetmenin tiyatroda en büyük güç olarak kabul edilmesine
yardımcı olmuştur. Toplumsal konulara yer vermiştir. Oyuncuların yorum, jest ve mimik çalışmaları gerektiğini
belirtmiştir. Oyuncuların birçoğunu yıldız yapmıştır.

XIX. yüzyılda Amerika’daki oyunlar gerçekçilik eğilimlidir. Yüzyıl boyunca görsellikte gerçeğe uygunluk artarken
oyun kişilerinde ve durumda gerçekçiliğin gelişi biraz daha yavaş olmuştur. Daha cesur konuların ele alınması
ise 1857’de Camille (Kamiyıl) yapımı ile gerçekleşmiştir Oyun 100 gece boyunca oynanmış ve Bayan Heron,
doğal oyunculuğu ile övgü toplamış ancak gerçekçilik genellikle yerel renklerle sınırlandırılmıştır.

Bu dönemde gerçekçiliğin gelişmesine katkı sağlayan diğer yazarlar William Gilette (Vilyım Jilet) ve James A.
Herne’dir (Jeymıs A. Hörn). 1875’ten sonra sahneye çıkan Gillette (1855-1937), ilk oyunu olan Profesör’ü 1881’de
yazmıştır. İç savaşı konu edinen ilk önemli oyun olan Düşmanın Eline Düşmüş adlı oyunu ve Gizli Servis, Sherlock
Holmes adlı oyunlarıyla dikkat çeker. Gillette’in en gerçekçi oyunu olan Gizli Servis, arka planında iç savaşı konu
edinir. Önemsiz ayrıntılarla örülen oyunun sahne yönergeleri, diyaloglardan daha fazla yer kaplar. Gillette’in
oyunları ayrıntılara fazlaca yer vermesi bakımından gerçek yaşamın kendisini bire bir yansıtmıştır.

James A. Herne (1839-1901), oyunlarında gerçekçiliğe bağlı kalmış ve Amerika’nın XIX. yüzyıldaki en gerçekçi
oyunu olarak bilinen Margaret Fleming’i yazmıştır. Oyun, görüntüde üst düzey ayrıntı barındırır fakat bundan
daha önemlisi psikolojik çelişkilerin ön planda olmasıdır. Herne, büyük bir yazar olmasa da zamanın tüm oyun
yazarlarıyla karşılaştırıldığında gerçekçi biçimin yerleşmesine büyük katkıda bulunmuştur.

Amerikan tiyatrosunun önemli gerçekçi yazarlarından birisi de Arthur Miller’dır (Artur Millır). Oyunlarında
toplum sorunlarını, siyasi ve ahlaki sorunları konu edinir. Kahramanlar kendi vicdanlarıyla yaşayabilmek için
bireysel suç ve sorumluluklarıyla uzlaşmaya çalışır. Yazarın Satıcının Ölümü adlı eseri gerçekçiliği ele alışı yönüyle
birçok yazara yol göstermiştir (Görsel 9.14).

š Görsel 9.14: Satıcının Ölümü oyunundan bir sahne

Amerikan tiyatrosunun geliştirilmesi ve Avrupa tiyatrosunun standardına yaklaşmasında en fazla katkıda
bulunan isim ise Eugene O’Neill’dir (Yujina Oniyıl). Amerikan tiyatrosunda gerçekçi akımı ilk ortaya koyan
tiyatro yazarıdır. Yazdığı oyunlar günümüzde hâlâ sahnelenmektedir.

177
TİYATRODA GERÇEKÇİLİK VE DOĞALCILIK